Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP
|
|
|
A-Kıraatların Ortaya Çıkış Sebebleri ve Tarihçeleri:
Göçebe
hayatı hayaşan arablarda kabilelerin ayrı oluşu nedeniyle
bir çok lehçe farkı meydana gelmişti. Her kabileye kendi
lehçesi ile konuşmak kolay gelir. Ve güzel gelir. İslam
onları tek lehçe için zorlamadı. Ebu Şame ,
Abdurrahman ibnu İsmail( 655/1267) el-Murşidu�l-Veciz(Ank,1986,
s.77-88) kitabında farklı okuyuş izni ile ilgili 25 rivayet
zikreder. Bu konu ile ilgili şu kaynaklara bakılabilir:
Yahya Ebu Zekeriya en-Nevevi, Şerhu Sahihi Muslim
(Kastalani Hamişi), Beyrut, c.IV, s.99; ez-Zerkeşi,
el-Burhan fi Ulumi�l-Qur�an, Beyrut, C.ı, s.211-212;
er-Rafi�i, Tarihu Adab, c.II, s.46-47,
et-Taberi,Camiu�l-Beyan , Beyrut, 1988, C.I,
s.13-20,30
en-Nevevi (676/1277) (Şerhu Sahihi Muslim,
c.Iv,s.98), Qadı Iyad (544/1149) hadislerdeki seb�a
kelimesi ile sayı kasdedilmediğini söylerler. İbnu Sellam
(224/839), et-Taberi ( 311/923), Ebu Hatem
es-Sicistani ( 248/862) yediden çok sayıda kıraati
kitaplarında topladılar. İbnu�l-Cezeri 10 Kıraatı 980
tarikle en-Meşr fi�l-Kıraati�l-Aşr ( Beyrut)
kitabında rivayet eder. Kendisinin kıraatte üstad olan 365
kişiyle görüştüğünü söyler. Ebu Ma�iar et-Taberi (
ö.?) ise 1550 rivayet ve tariki Suku�l-Arus�da
kaydeder. Ebu�l-Kasım İsa ibnu Abdulaziz el-İskenderi
( 629/1232) nin el-Camiu�l-Akbar ve�l-Bahru�l-Ezhar
esrei 7000 rivayet ve tariki içerir ( İbnu�l-Cezeri,
135, Mustafa Çelebi, Keşfu�z-Zunun, II,1317). Yedi
Kıraat deyimi h.200 lü yılların başında görülmeye başlandı (
es-Salih, s.248).Ebu Şame�ye göre
Ebu Bekr b. Mücahid ( 324/936) kıraatı 7 sayısı ile ilk
belirltendir. Bunun h.3 asrın sonu ile h.4.asrın başında
İmam Mushafların yedi olmasına ve hadiste geçen Ahrufu Seb�a
ifadesine uyarak kıraatları yedi imamdan topladığına
değinir. (
Ebu Şame, s.157,160).
Sahabe,
ihtilafların çokluğundan Qur�an�ın tahrif edilmesi
endişesine kapıldılar. Qur�an hafızlarının çokluğuyka artık
bu hususa gerek kalmadığını gördüler. Hem bunun için, hem de
ihtilaf imkanını ortadan kaldırmak için Qur�an�ı
Peygamber�in son kez Cibril�e okuduğu tek şekilde yazdırmaya
karar verdiler der Ebu Şame (s.89,148-149). O
farklı okuyuşlardan ancak İmam Mushaf�da yazılı olan
kelimelere uygun olup sadece hareke, sukun şedde, medde,
kasr, tahlif gibi hususlarla ilgili ihtilaftan kaynaklanan
kıraatler rivayet edilip geriye kalanlar terkedildi ( Ebu
Şame, s.89-90)
Mustafa Sadık er-Rafi (1356/1937) insanlara kendi
kıraatlerini okutma geleneğini sahabeye dayandırır. Kıraatta
Osman, Ali, Ubeyy, Zeyd ibnu Sabit, İbnu Mes�ud,
Ebu�d-Derda ve Ebu Musa el-Eş�ariden
birçok sahabe ve tabiin kıraat aldı der er-Rafi (Tarihu
Adab, II,50). Bütün kıraatleri Rasulullah�a dayanır.
Sahabeden sonra Tabiin ve Etbaı Tabiin arasında hadis ve
tefsir ilminin tedvinine başlandığı dönemde bazı alimler
kıraatı, ilmi bir disiplin olarak kurmaya yöneldiler.
Böylece bugünkü kıraat imamları ortaya çıktı.
B.Kıraatların Tasnifi:
Sened
yönünden 6 kısma ayrılır:
1.Mütevatir: Senedin başından sonuna kadar mütevatirdir.
İlk 7 kıraat böyledir der es-Suyuti (el-Itkan,
I,99)
2.Meşhur Kıraat:Senedi sahih olup sahih kıraat şartını
taşıyan, Qurra nezdinde meşhur olan, galat ve şazz olmayan
kıraat. Red ve inkarı caiz görülmez.
3.Ahad Kıraat:Senedi sahih olup Qur�an�ın imlasına
muhalif olan veya diğer kıraatler gibi meşhur olmayan
kıraattir der Itr (s.110). 55/er-Rahman 76 daki
refrefin yerine rafarifa ve abkariyyin
yerine abakariyya okunması sahih kıraate aykırı
değildir. es-Suyuti 3 ahad kıraatla kıraatları 10 a
çıkarır ( el-İtkan, I,99)
4.Şazz Kıraat:Qur�an
imlasına veya Arap dil kuralına uygun olsa bile senedi sahih
olmayan kıraattir. 1/el-Fatiha 3 deki Malik ismi
failini meleke şeklinde fiil okumak gibi.
5.Uydurma Kıraat:Senedi yoktur.
6.Mudrec Kıraat:Tefsir mahiyetindedir. Hasan
el-Basri, 19/Meryem 71.de geçen variduha
kelimseinden sonra el-vurudu ed-duhul ibaresine yer
verir. Alimler bu son 3 kıraatla okumayı caiz bulmazlar. (
es-Suyuti, el-Itkan, I,99)
C.Kıraatların Kabul Şartları
Çeşitli
eserlerde (es-Suyuti I,99, es-Salih, s.255)
Makbul kıraatları şaz kıraatlardan ayıran 3 şart sayılır.
a.Kıraatın İmam Mushaf�ın imlasına uygun olması
b.Arap dili
gramerine uygun olması
c.Senedin sahih olması. Bu senedin güvenilir kıraat
imamlarından birine ulaşması. Senedin ulaştığı bu imamın
güvenirliği kafidir.
D.Ahrufu Seb�a ile Kıraati Seb�a Arasındaki Farq
Ebu Şame,
el-Buhari
ve Müslim�de de geçen yedi harf rivayetini 19 tarikle
rivayet eder (s.77-90). Bu nedenle o mütevatir görülür.
Ancak anlamı hususunda fıkıhcılar, müfesirler ihtilaf
ederler. Ebu Şame 91-145 sahifelerinde 30 görüş
nakleder. Tahir el-Cezayiri� de bir çok anlamdan
bahseder (s.78-98).
Ebu
Şame yedi harf ve yedi kıraatın ayrı şeyler olduğunu
söyler ( s.146-147). Yediden fazla 14, hatta Ebu Muhammed
Mekki (437/1045) 70 ün üzerinde kişiden kıraat
naklederler der Ebu Şame (s.151) Yedi harf Yedi
Kıraat�tan daha kapsamlı görülür. Yedi Harf Arapların
kelimeleri ters çevirmedikçe kendi lehçelerine göre okuma
ruhsadıdır. Osman döneminde kaldırıldı. Kıraatlar ise
bugünde yaşayan tahfif, tahrim, tarkik, idgam ve ed-kasr
gibi kelime içi olaylara bakar.
http://www.ulumulhikmekoeln.de/quranilimleri/mushafinokunmas i.htm
__________________ O halde yüzünü, Allah'ı bir tanıyarak dine, Allah'ın insanları üzerine yaratmış olduğu fıtratına doğrult. Allah'ın yaratışında değişiklik bulunmaz. Dosdoğru din budur. Fakat insanların çoğu bilmezler.
|