Şİfalı Bitkiler Ana Sayfasına Dön -L-
Labada ( rumex patientia ) :
Karabuğdaygiller familyasından; dere kenarlarında ve sulak çayırlarda
kendiliğinden yetişen bir bitkidir. Haziran - Eylül ayları arasında yeşilimtırak
renkte küçük çiçekler açar. Boyu 50 cm ile 2 m arasında değişir. Köklerinde
nişasta, şekerler, reçine ve antrakinon türevleri vardır. Yaprakları sebze
olarak yenir. Ev ilaçlarında kökü ve yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Kökü kaynatılıp içilirse bütün kaşıntıları keser. Yeşil tohumları kaynatılıp
içilecek olursa, anne sütünü artırır. Mesane tıkanmasını giderir. İştah açar.
İshali keser.
Laden ( cistus ) :
Ladengiller familyasından; İç Anadolu ve sahil bölgelerinde yetişen, kış
aylarında yaprak dökmeyen, yeşil bodur bir çalıdır. Yaprakları karşılıklı
dizilmiştir. Çiçekleri büyük, beyaz veya pembe renklidir. Meyveleri kapsüldür.
İçeriğinde Ladan denilen zamk vardır.
Kullanıldığı yerler:
Balgam söktürür. Nezleyi keser. Dizanteride faydalıdır. Parfümeride kullanılır.
Lahana ( brassica oleracea ) :
Turpgiller familyasından iri ve kalın yapraklı bir bitkidir. En çok
yetiştirileni baş lahanadır. Yurdumuzun bütün bölgelerinde yetişir. Başlıca
çeşitleri: Kemer lahanası, Batman lahanası, köse lahanası, Brüksel lahanası ve
Kara lahanadır. Lahana C vitamini bakkımından zengindir. Yapısında kükürt
bulunur. Çiğ olarak yemek veya sıkarak suyunu içmek daha faydalıdır.
Kullanıldığı yerler:
Kansızlığı giderir. İdrar söktürür. Vücutta biriken zehirli maddelerin
atılmasını sağlar. Mide ve bağırsak yaralarını yumuşatır. Kabızlığı giderir.
Kandaki şeker miktarını düşürür. Vücudu hastalıklara ve kansere karşı korur.
Göğüs ucu çatlaklarını giderir. Sarılık ve safra kesesi hastalıkları için
iyidir. Astımda faydalıdır. Romatizma, siyatik, lumbago ve Apsede yararlıdır.
Ses kısıklığını giderir. İştah açar. Guatr olanlar yememelidir.
Latinçiçeği ( frenkteresi ) :
Latinçiçeğigiller familyasından; bir çeşit bitkidir. Çiçekleri kırmızı veya
turuncudur. Peru'da doğal olarak yetişir. Çiçekleri salatalarda kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
İştah verir. İdrar söker. Skorbütte faydalıdır.
Lavantaçiçeği ( lavandula ) :
Ballıbabagiller familyasından; çalı görünüşünde, dip kısmı odunsu bir bitkidir.
Çiçekleri mavi veya morumsu ya da koyu kırmızıdır. Kokusu güzeldir. Karabaş
lavantaçiçeği denilen türü yurdumuzda vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kaynatılmış suyu uyarıcı ve midevidir. Küçük bir torba içinde dolaplara konan
lavanta çiçekleri, elbise ve çamaşırları böceklerden korur. Banyo suyuna güzel
koku verir. Lavanta kolonyası vücudu ferahlatır. Ateşi düşürür.
Limon ( lemon ) :
Limonağacının açık sarı renkli, yumurta biçiminde, kabuğu güzel kokulu, suyu
ekşi olan meyvesidir. Kabuklarından limon esansı çıkarılır. C vitamini, şeker,
müsilaj, sitrik asit ve tuzları bakımından zengindir.
Kullanıldığı yerler:
Ateşi ve tansiyonu düşürür. Kanı temizler. Susuzluğu giderir. Kalbi
kuvvetlendirir. Damar sertliği ve romatizmada faydalıdır. Gribin çabuk
atlatılmasını sağlar. Mide, bağırsak ve idraryollarındaki mikropları öldürür.
Gıda zehirlenmesini önler. İdrar söktürür. Böbrek ve mesane kum ve taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Yüzdeki sivilceleri geçirir. Cildin güzelleşmesini
sağlar. Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Dişleri beyazlatır ve diş etlerini
kuvvetlendirir. Nezlede şikayetleri geçirir. Skorbüt hastalığında faydalıdır.
Boğaz ve bademcik iltihaplarının giderir. İshali keser. Kansızlığı önler. Fazla
aybaşı kanamasını önler. Nasırları söker. Mide ağrılarını dindirir. Baş
ağrılarını ve vücut ağrılarını keser. Yüz çillerinde faydalıdır.
-M-
Mahmude ( bingözotu ) :
Çitsarmaşığıgiller familyasından; Anadolu'da ve Suriye'de yetişen, sarılarak
tırmanan, sürünücü ve sütlü, çok yıllık bir bitkidir. Gövdesi ince ve tüysüzdür.
Çiçekleri beyaz ve sarımsı renktedir. Meyvesi 4 tohumlu, 2 gözlü bir kapsüldür.
Kökleri uzun ve kalındır. Kökü, nişasta, tanen, müsilaj ve "skammonin" taşır. Ev
ilaçlarında kullanılmaması tavsiye edilir.
Kullanıldığı yerler:
Kalınbağırsağa tesir eden tahriş edici bir müshildir. Frengide faydalıdır.
Mandalina ( mandarin ) :
Turunçgiller familyasından; 5-6 m yüksekliğinde mandalina ağacının meyvesidir.
Tatlı, kokulu, lezzetli, vitamince zengin bir meyvedir. Kabuğundan esans
çıkarılır.
Kullanıldığı yerler:
Kanı temizler. Sinirleri yatıştırır. Damar sertliği, felç ve gripte faydalıdır.
Mantar ( fütr ) :
Boy, biçim ve bölge bakımından büyük değişiklikler gösteren, yüz bin kadar
çeşidi bulunan bir çeşit bitkidir. Karada ve tatlı sularda yaşarlar. Mantarların
içinde tıbbi etkileri olanlar, gıda olarak kullanılanlar, zehirlenmelere sebep
olanlar, hayvanlarda ve bitkilerde hastalık yapanlar, antibiyotik madde
oluşturanlar ve kimya sanayiide kullanılanlar vardır.Yenen mantarların çoğu
bazitli mantarlardır. Bunların 500 kadar cinsi ve 13500 kadar türü vardır.
Sporları şişkin bir hif ucunda 4 tane olarak meydana gelir. Makbul olan türü
şemsiye mantarıdır. Büyük ve göz alıcı bir şekildedir. Şapkası başlangıçta
yuvarlak veya yumurta biçimindedir. Sonradan çan, şemsiye veya tabak şekline
döner. Rengi beyazımtırak gri ile esmerimtırak gri arasında değişir. Çapı 25-30
cm kadardır. Eti yumuşak ve süt gibi beyazdır. Lezzeti hoştur. Yer mantarı da
yenir. Huni biçimindedir. Şapkasının eti sarımtırak beyaz ve sarı kenarlıdır.
Kokusu kayısıyı hatırlatır. Lezzeti ise karabiberi andırır. Hazmı güçtür.
Kullanıldığı yerler:
Etin yerini tutar. Protein değeri etten fazladır. Yorgunluğu giderir. Düşünme ve
öğrenme yeteneğini geliştirir. Kansızlığı giderir. Bedenin gelişmesinde yardımcı
olur. Romatizma ve üremi olanlar yememelidir.
Margarit ( çayır kasımpatı ) :
Dağlarda ve çayırlarda yetişen güzel çiçekli bir bitkidir. Kasımpatıya benzer.
Dalları ufaktır. Yeşil yaprakları dantela gibidir. Çiçeklerin etrafında beyaz
yaprakları vardır. Ortası altın sarısı rengindedir. Çiçekleri yaz aylarında
toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Terletir. Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur.
Karaciğer hastalıklarında faydalıdır. Egzama, temriye gibi deri hastalıklarında
şikayetleri giderir.
Marrup ( marupa ) :
İkiçenekliler sınıfının, simaroubaceae familyasından, Amerika'da dokuz türü
olan, bileşik almaşık yapraklı bir ağaçtır. Antillerde yetişen şişmarouba amara;
20 m kadar boyunda bir ağaçtır. Kabuğu düz, pürüzsüz, grimsi ve çok acıdır.
Kerestesi kıymetlidir.
Kullanıldığı yerler:
Ateş düşürür. Kalp hastalıklarında faydalıdır.
Marul ( lactuca ) :
Bileşikgiller familyasından; geniş ve uzun yeşil yapraklı ve çok yıllık bir
bitkidir. Tohumları, cinsine göre esmer veya siyahtır. Ilık iklimi sever. İlk ve
sonbahar aylarında ekilir. Yurdumuzda bir çok çeşidi vardır.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri yatıştırır. Uykusuzluğu giderir. Sinirsel kalp çarpıntılarını keser.
İsteride faydalıdır. Erkeklerde aşırı cinsel istekleri keser. Kabızlığı giderir.
Basur memelerinde faydalıdır. Kandaki şeker miktarını düşürür. Kanı temizler.
Hazmı kolaylaştırır. Nekahat devresinin kolay atlatılmasında yardımcı olur. Bol
idrar söktürür. Romatizma ve Nikris'te faydalıdır. Göğsü yumuşatır. Karaciğer ve
dalak şişliklerini indirir. Böbrek iltihaplarında iyidir. Aybaşı halinin ağrısız
ve muntazam olmasını sağlar. Suyu, ergenlik sivilcelerini giderir. Yüze tazelik
ve güzellik verir. Lapası; kan çıbanı, apse ve yanıklarda faydalıdır. Asabi
öksürükleri keser. Anne sütünü artırır.
Mayasılotu ( egzamaotu ) :
Ballıbabagillerden; yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde yetişen, beyaz
tüylerle kaplı, alçak bir bitkidir. Yaprak kenarları alta doğru kıvrıktır.
Çiçekleri beyazdır. Ev ilaçlarında çiçekli bitki kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Mide rahatsızlıklarını giderir. Sinirleri uyarır. Ateşi düşürür. Egzamaya
faydalıdır. Vücuda kuvvet verir.
Maydanoz ( midenuvaz )
Maydanozgiller familyasından; yaprakları güzel kokulu ve parçalı, kazık köklü,
30 - 100 cm boyunda, iki yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekleri şemsiye halindedir.
Tohumları ufak ve esmerdir. Meyvelerinin içeriğinde uçucu bir yağ ile apiin adlı
bir glikozit vardır. Kökünde, biraz uçucu yağ, müsilaj ve apiin vardır.
Yaprakları, kökü ve meyvesi kulanılır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. İştah açar. İltihaplı yaraların iyileşmesini sağlar. Aybaşı
sancılarını keser. Sürmenajda faydalıdır. Yüksek tansiyonu düşürür. Kalbin
yorulmasını önler. Kansızlığı giderir. Kansere karşı korur. Karaciğer şişliğini
giderir. Safra akışını kolaylaştırır. Vücuttaki zehirli maddelerin atılmasını
kolaylaştırır. Vücutta biriken suyu boşaltır. Böbrek taşlarının düşürülmesine
yardımcı olur. Romatizmada faydalıdır. Mide ve bağırsaklarda gaz birikmesini
önler. Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Aybaşı kanamalarının
düzenli olmasını sağlar. Anne sütünü azaltır ve böylelikle memelerin şişmesini
önler. Cinsel istekleri artırır. Görme gücünü artırır. Böbrek iltihabı olanlar
maydanoz yememelidir.
Mazı ( thuja )Servigiller familyasından; pul yapraklı daima yeşil, ağaç veya
ağaçcık halinde bulunan bir bitki cinsidir. Ev ilaçlarında yaprakları ve
kozalağı kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Yaprakları siğilleri yok etmekte kullanılır. Kozalağından bağırsak solucanı
düşürücü ilaç yapılır. Gebe kalmayı önlemek için kullanılır. Bazı
zehirlenmelerde, panzehir olarak kullanılır. Basur memelerinde faydalıdır.
Melekotu ( angelica )
Maydanozgiller familyasından; dere kenarlarında, çayırlarda ve ormanlardaki
ağaçsız alanlarda yetişen, boyu 3 m kadar, hoş kokulu, otsu bir bitkidir.
İstanbul, Marmara Bölgesi, Doğu Karadeniz ve Beyşehir dolaylarında yetişir. Boyu
1- 1,5 m kadardır. 2 veya çok yıllık bir bitkidir. Gövdesi silindiriktir. Boyuna
çizgiler vardır. İçi boştur. Mavimtırak yeşil veya kırmızı renktedir. Çiçekleri
beyazdır. Kökü ve rizomlarında uçucu bir yağ ve tanen ihtiva eder. Yaz ve
sonbahar aylarında toplanıp kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak hastalıklarına iyi gelir. Sinirleri kuvvetlendirir. Spazmları
giderir. Astım nöbetlerini giderir. Kuvvet ve iştah verir. Nekahat devresinin
kısa sürmesini sağlar. Yapraklarından çıkan suya, bir parça pamuk bastırılıp,
diş çürüğüne konursa, ağrıyı keser. Kandolaşımını düzenler. Terletir. Kurutulmuş
melekotu, dövülüp başa sürülecek olursa, bitleri öldürür.
Melisa ( oğulotu ) :
Ballıbabagiller familyasından; çok dallı, beyaz çiçekli otsu bir bitkidir. En
önemli türü tıbbi melissadır. İstanbul, Bursa, Ege ve Akdeniz bölgesinde
yetişir. Boyu 30 - 80 cm kadardır. Limon kokuludur. Çok yıllık bir bitkidir.
Yaprakları ince ve yumuşak tüylüdür. Çiçekleri beyazdır. Yapraklarında tanen,
reçine ve uçucu bir yağ vardır.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak ağrılarını keser. Kalbi kuvvetlendirir. Hazımsızlık, baş ağrısı
ve migrende faydalıdır. Melankoli, sara, başdönmesi, kulak çınlaması ve sinir
krizlerinde şikayetleri ortadan kaldırır. Bayılmalarda kullanılır. Mide ve
bağırsak gazlarını söker. Aybaşı ağrılarını keser ve aybaşı kanamalarını
düzenler. Huzursuzluk ve sıkıntıları giderir. Hafıza zayıflığında faydalıdır.
Menekşe ( benefşe ) :
Menekşegiller familyasından; çiçekleri tek renkli, bir veya çok yıllık otsu bir
bitkidir. Yaprakları yürek biçiminde ve hemen hemen sapsızdır. Genellikle az
veya çok koyu renkli olur. Beyaz renklileri de vardır. İlkbahar aylarında çiçek
açar.
Kullanıldığı yerler:
Terletir. Vücuda rahatlık verir. Kanı temizler. Vücutta biriken zehirlerin
atılmasını sağlar. Nikris ve romatizmada faydalıdır. Kabızlığı giderir. Sıracada
faydalıdır. Cilt hastalıklarında da kullanılır. Lapası yaraların iyileşmesini
sağlar. Menekşe yağı, egzama ve uyuzu tedavi eder. Boğmaca ve boğaz ağrılarında
faydalıdır. Sulu temriyeleri de tedavi eder.
Mercimek ( merdümek )
Baklagiller familyasından; beyaz çiçekli, bir yıllık bir tarım bitkisi ve bunun
besin olarak kullanılan yuvarlak, yassı tohumudur. Mart - Nisan aylarında
ekilir. İlk çağlardan beri Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. İçeriğinde B
vitaminleri ve fosfor vardır.
Kullanıldığı yerler:
Beden ve zihin gücünü artırır. Sinirleri kuvvetlendirir. Bağırsaklara yumuşaklık
verir. Sinir zafiyetlerinde faydalıdır. Kan yapar. Anne sütünü artırır.
Baharatlı çorba şeklinde yenmesi tavsiye edilir.
Mersin ( asmar ) :
Mersingiller familyasından; daima yeşil çalı veya 2-5 metre boyunda bir ağaçcık
olan bir bitkidir. Yaprakları deri gibi serttir. Çiçekleri beyazdır. Kokusu
güzeldir. 100 kadar türü vardır. Yabani mersin Akdeniz çevresinde yetişir.
Meyvesine de mersin denir. Küçüktür. Tatlı bahratlı ve kokuludur. Yenir.
Yapraklarında ve çiçek dallarında reçine, tanen, sinaol, terpen, mirtol, pinen
gibi maddeler vardır. Meyvelerinde ise uçucu yağ, şeker, sitrik asit bulunur.
Kullanıldığı yerler:
Bronşitte faydalıdır. Mesane iltihaplarını da giderir. Nezlede faydalıdır.
Akciğer iltihaplarında kullanılır. Bel soğukluğunda faydalıdır. İshali keser.
Mide ağrılarını giderir. Egzamada faydalıdır. Saçları boyamakta kullanılır.
Meryemotu ( ) mübarekotu) :
Gülgiller familyasından; Doğu, Güney ve Karadeniz bölgeleri ile İstanbul
çevresinde yetişen bir bitki türüdür.
Kullanıldığı yerler:
Yaprakları ve kökü kuvvet verici olarak kullanılır. İshali keser.
Meryempelsengi ( çalapa ) :
Guttiferae familyasından Antil adalarında yetişen bir ağaçtır. Kabuklarından
reçine elde edilir.
Kullanıldığı yerler:
Müshildir. Kabızlığı giderir. İdrar söktürür. Safra akışını düzenler. Sıtma,
frengi, kulunç, sarılık, mafsal ağrıları ve baş ağrılarında kullanılır.
Bağırsaklarında hastalık olanlar kullanmamalıdır.
Meşe ( bişe ) :
Kayıngiller familyasından; kışın yaprak döken veya her zaman yapraklı olan, uzun
ömürlü bir orman ağacı cinsidir. Odunu sık dokulu; ağır, sert ve damarlıdır.
Erişkin meşenin odunu, kızıla çalan koyu sarı renktedir. Doğal olarak 30'dan
fazla türü vardır. Yurdumuzda birçok çeşidi vardır.
Kullanıldığı yerler:
İshal ve dizanteriyi keser. Bağırsak bozukluklarını giderir. Boğaz ve bademcik
iltihaplarını tedavi eder. Kanamaları durdurur. Basur memelerinden doğan
şikayetleri giderir.
Meyankökü ( piyan ) :
Baklagillerden kalın rizomlu bir ağaçcıktır. Yaprakları tüysü, yaprakçıkları pek
çoktur. Çiçekleri beyaz, morumsu veya mavimsidir. Başak biçimindedirler.
Yurdumuzda Batı ve Güney Doğu Anadolu'da yetişir. Boyu 50 cm ile 2 m
arasındadır. Çok yıllık otsu bir bitkidir. Çiçekleri mavi mor renklidir.
Meyankökü adı verilen kökleri tatlıdır. İçeriğinde glikoz, sakkaroz, nişasta,
tanen, asparagin, yağ, zamk, reçine ve glisirizin vardır. Meyan balı da kökünden
elde edilir. Üç yıllık kökler kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Grip, nezle, anjin ve nefes darlığında faydalıdır. Öksürük ve balgam söktürür.
Vücuda rahatlık verir. İdrar söktürür. Yüksek tansiyonu düşürür. Mide - 12
parmak bağırsağı ülseri ve gastriti tedavi eder. İştah açar, hazmı
kolaylaştırır. İncebağırsak iltihaplarını giderir. Vücuda serinlik verir.
Kabızlığı giderir. Fazlası tiryakilik yapar ve zararlı olur.
Mısır ( zea mays ) :
Buğdaygiller familyasından; 180 - 200 cm boyunda, dik ve yüksek gövdeli, geniş
şerit yapraklı, bir yıllık bir bitkidir. Kökü kalın ve saçaklıdır. Yaprakları
şerit gibi, uzun, paralel damarlı, sert ve sivri uçlu, sapsız, kenarları,
dalgalıdır. İki çeşit çiçeği vardır. Erkek çiçekler gövdenin ucunda salkım başak
şeklinde, dişi çiçekler ise yaprakların koltuğunda koçan halindedir. Dişi
çiçeklerin stilusları uzundur ve kınlarının tepesinden dışarı doğru sarkarlar.
Bunlar mısırpüskülü denilen kısmı meydana getirirler. Meyvesi, koçanı üzerinde
sıkışık şekilde dizilidir. Rengi açık veya koyu sarı; esmer veya kırmızımtırak
renklidir. Mısırpüskülünün içeriğinde glikoz, maltoz gibi şekerler, sabityağ,
steroller, reçine ve çok miktarda potasyum tuzları vardır. İdrar söktürücü,
idraryollarını temizleyici ve hararet verici olarak kullanılır. Mısırözü yağı,
mısır tanelerinden çıkarılır. İçeriğinde yağ asitleri, A vitamini, az miktarda
steroller ve bol miktarda nişasta vardır. Mısırözü yağı damarsertliğini önler.
Kullanıldığı yerler:
Daha ziyade mısırpüskülü ve mısırözü yağı kullanılır. Mısır iyi bir besindir.
Ancak hazmı biraz güçtür. Guatr olanların yememesi tavsiye edilir.
Mineçiçeği ( kanotu ) :
Mineçiçeğigiller familyasından; gövdesi dört köşeli, sapsız yaprakları tüylerle
örtülü, otsu bitki veya ağaçcıktır. Çiçekleri başak durumundadır. Renkleri
eflatun veya bazen de alacalıdır. Yurdumuzda yetişen verbana officinalis denilen
türü 30-80 cm boyunda, bir veya birçok yıllık otsu bir bitkidir. Otsu kısmı ve
kökü glikozit, tanen ve acı bir madde ihtiva eder.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri yatıştırır. Yorgunluğu ve uykusuzluğu giderir. İştah açar. İdrar
söktürür. Terletir. Baş, bel ve mafsal ağrılarını dindirir. Göğüs ve kulak
ağrılarını keser. Romatizma, lumbago, siyatik ve nikriste faydalıdır.
Miskçiçeği ( eşekkulağı ) :
İkiçenekliler sınıfının, Dipsacaceae familyasından güzel kokulu bir bitkidir.
Kullanıldığı yerler:
Sinirleri yatıştırır. Vücuda rahatlık verir.
Miskotu ( amberçiçeği ) :
İkiçenekliler sınıfından; 50-100 cm boyunda, sarımtırak renkli, güzel kokulu bir
bitkidir. Yapraklarında şekerler, uçucu yağ, A ve B vitaminleri vardır. Çiçekli
dalları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Vücuda kuvvet verir. Sinirleri uyarır. Aybaşı tutukluğunu giderir. İştah açar.
Safra ifrazatını artırır.
Misvak ( salvadore persica ) :
İkiçenekliler sınıfının, salva doraceae familyasından, Doğu Afrika'dan
Hindistan'a kadar uzanan bölgelerde yetişen küçük bir step ağacıdır. Odunu çok
liflidir. Dallarının ucundaki kısım diş fırçası yerine kullanılır. Meyvesi de
yenebilir.
Kullanıldığı yerler:
Dişleri temizler. Diş etlerini kuvvetlendirir. Ağız kokusunu giderir.
Muz ( musa ) :
Muzgiller familyasından; sıcak bölgelerde yetişen, çok yıllık ve çok büyük bir
otsu bitki cinsidir. Yurdumuzda Antalya ve Anamur çevresinde yetiştirilir. Muz
ağacının gövdesi; toprak altında kök-sap veya soğan halinde bulunur. Yaprakları
bu kök-saptan çıkar. Tabandaki çiçekleri meyve verir. Meyvelerin tamamı sarkık
bir sapın üzerinde toplu halde bulunur. Nişasta ve şeker bakımından zengindir.
Lezzetlidir. Fırında veya güneşte kurutulduğu zaman çok besleyici bir un verir.
Kullanıldığı yerler:
Vücudun ihtiyacı olan bütün maddeleri karşılar. Kemiklerin gelişmesini sağlar.
Nekahat devresini kısaltır. Sinir zafiyeti ve yorgunluğu giderir. Böbrek ve
mafsal iltihabında, bağırsak hastalıklarında faydalıdır. Müzmin kabızlık
çekenler fazla yememelidir.
Mürsafi ( mürrisafi ) :
Burseraceae familyasından; çeşitli balsam ağaçlarından elde edilen reçine
sakızıdır. Güzel kokusu vardır. İlkçağlardan beri kullanılır. Kokusu kuvvetli,
tadı acıdır.
Kullanıldığı yerler:
Spazmları giderir. Uyarıcıdır. Aybaşı tutukluğunu giderir.
Mürver ( patlangıç ) :
Hanımeligiller familyasından; türlerinin çoğu Kış aylarında çiçekleri döken çalı
veya ağaçcık halinde odunsu, ender olarak da otsu karakterde olan bir bitki
cinsidir. Sürgünlerinin geniş bir özü vardır. Tomurcukları bol sayıda pullarla
örtülmüştür. Çiçekleri beyazdır. Meyveleri kabuksuz tane şeklindedir. 20 kadar
türü vardır. Yurdumuzda doğal olarak bulunur. Yaprakları uçucu yağ, şekerler ve
bazı organik asitler taşır. Meyvelerinde acı madde, tanen, şekerler, valerian
asidi ve bol miktarda renk maddesi bulunur. Yapraklar ve meyveler müshil olarak
kullanılır. Köklerinde müshil tesiri vardır. Çiçekleri terletici ve hafif
yatıştırıcıdır. Kullanılan kısımları; yaz aylarında toplanıp, kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Kabızlığı giderir. Ateşi düşürür. Vücuda rahatlık verir. İdrarı çoğaltır. Anne
sütünü artırır. Nezlede faydalıdır. Güneş yanıklarında da faydalıdır.
-N-
Nane ( mentha ) :
Ballıbabagiller familyasından; nemli yerlerde yetişen, genellikle tüylü ve çok
kokulu otsu bir bitki cinsidir. Başak biçiminde beyaz, pembe veya morumsu
çiçekleri vardır. Güzel kokuludur.
Kullanıldığı yerler:
Hazmı kolaylaştırır. Gaz söktürür. Karaciğer yetersizliğini giderir. Safra
akışını düzenler. Mide ağrılarını keser. Bağırsak spazmını giderir. Nefes almayı
kolaylaştırır. Astım, grip, bronşit ve öksürükte faydalıdır. Sinirleri
kuvvetlendirir. Sükunet verir. Heyecanları ve korkuyu yatıştırır. Kusmaları
önler. Migren, uykusuzluk ve baş dönmelerinde faydalıdır. El ayak titremesi, dil
tutukluğu, felç ve uykusuzlukta kullanılır. Kalbi kuvvetlendirir. Sinirsel kalp
çarpıntılarını keser. Erkeklerde ruhsal kaynaklı iktidarsızlığı giderir. Anne
sütünü artırır. Aybaşı kanamalarının muntazam ve ağrısız olmasını sağlar. Sütle
şişen memelerin şişini indirir. Soğuk algınlığında faydalıdır. Bağırsak
solucanlarının düşürülmesinde yardımcı olur. İdrar söktürür. Mide ülseri ve
gastrit olanlar fazla kullanmamalıdır.
Nar (rümman ) :
Nargiller familyasından; Akdeniz bölgesinden Japonya'ya kadar yabani olarak
yetişen canlı kırmızı çiçekli, dört köşe dallı, hafifçe dikenli bir ağaçcıktır.
Yaprak kenarı ve sapı kırmızımtıraktır. Çiçekleri parlak kırmızıdır. Meyvesi
(Nar); portakal büyüklüğünde, esmer kırmızı renkli, çok tohumludur. Yenen kısmı,
tohumlarının etli ve bol usareli kısmıdır. Ağacın gövde, kök ve dal kabukları;
nişasta, mannit, reçineli maddeler, asitler, tanen, punicin ve olkoloidler
taşır. Nar kabuğundan yapılan ilaçlar tenya düşürmek için kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Vücudu kuvvetlendirir. İshali keser. Burun poliplerine faydalıdır. Şerit
düşürür. Kalbi kuvvetlendirir. Zayıflara faydalıdır. Mide ve bağırsak hastalığı
olanlar, küçük çocuklar ve hamileler fazla kullanmamalıdır.
Nergis ( narcissu ) :
Nergisgiller familyasından; soğanı zehirli bir bitkidir. Baharda çiçekleri ilk
açan bitkilerdendir. Çiçeği, çıplak bir sapın ucunda biraz eğik durur. Birçok
türü vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kusturucu olarak kullanılır. Sarada da faydalıdır. Fazla miktarda
kullanılmamalıdır.
Nevruzotu ( linaria ) :
Sıracagiller familyasından; düzensiz çiçekli otsu bir bitkidir. Çiçekleri
aslanağzına benzer. En güzel türü mor çiçekli nevruzotudur.
Kullanıldığı yerler:
Balgam söktürür. Kanı temizler.
Nilüfer ( suzambağı ) :
Nilüfergiller familyasından nymphaea ve nuphar cinsinden su bitkilerine verilen
genel addır.
Kullanıldığı yerler:
Kalbi kuvvetlendirir. Ağrıları dindirir. Sinirleri yatıştırır.
Nişasta ( starch ) :
Buğday, arpa, yulaf, pirinç, mısır gibi tahılların tanelerinden ve patatesten
özel yöntemlerle elde edilen unumsu bir maddedir. Sıcak suda nişasta peltesi
denilen jelatinimsi bir kütle haline gelir.
Kullanıldığı yerler:
Güzellik maskelerinde, eczacılıkta ve çamaşırları kolalamakta kullanılır. Aynı
zamanda iyi bir besindir. Tentürdiyot zehirlenmesinde çok faydalıdır. Lapası
deri ve göğüs hastalıklarında kullanılır. İltihapları giderir. Cilt
hastalıklarında kaşıntıları keser. Banyo suyuna karıştırılıp yıkanılırsa cildi
yumuşatır.
Nohut ( cicer arietinum ) :
Baklagiller familyasından 50 cm kadar boyunda, vatanı Akdeniz kıyıları olan,
sarımtırak çiçekli, bir yıllık bir tarım bitkisidir. Sebze ve tane olarak yenir.
Leblebi yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Vücudu kuvvetlendirir. Anne sütünü arttırır.