Şİfalı Bitkiler Ana Sayfasına Dön -O-
Okaliptus ( sıtma ağacı ) :
Mersingiller familyasından; Anavatanı Avusturalya olan, her zaman yeşil bir ağaç
cinsidir. Bazılarının boyu 150 m'ye ulaşır. Ender olarak ağaçcık şeklinde
bulunur. Çiçekleri beyaz-sarı veya kırmızı renktedir. Meyvesi tepeden 4-5
yarıkla açılan kapsüldür. Odunu sert ve reçinelidir. Yapraklarında uçucu yağ,
reçineler, acı madde ve tanen vardır. Uçucu yağı çok miktarda sineol taşır.
Yurdumuzda Güneydoğu Anadolu'da yetiştirilir. 160'dan fazla türü vardır.
Kullanıldığı yerler:
Öksürüğü keser. Solunum yolları hastalıklarında faydalıdır. Boğaz ve burun
iltihaplarını giderir. Göğsü yumuşatır. Nezlede faydalıdır. Ateşi düşürür.
Vücudu kuvvetlendirir. Bronşite ve diğer solunum yolları hastalıklarında
faydalıdır. İdrar yollarını temizler. Astım ve Veremde faydalıdır. Sıtmanın
önünü alır. Basur memelerinden kaynaklanan şikayetleri giderir.
Oltuotu ( pembe pireotu ) :
Bileşikgiller familyasından; Doğu Anadolu'da yetişen, 60 cm kadar boyunda, çok
yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi dik ve seyrek tüylüdür. Çiçekleri dil
biçiminde olup, gül rengindedir. İçeriğinde "piretrin" vardır. Kuvvetli bir
böcek öldürücüdür.
Kullanıldığı yerler:
Bit, pire, tahtakurusu gibi böceklerin öldürülmesinde kullanılır.
-Ö-
Ödağacı ( agalloch ) :
İkiçenekliler sınıfının, thymelaeaceae familyasından; Doğu Asya ve Malaya
adalarında yetişen bir ağaçtır. Yaz, kış yapraklarını dökmez. Meyveler, armut
biçimindedir. Ağacın odunu ve kabuğu yarılınca, hoş bir koku verir.
Kullanıldığı yerler:
Çoğunlukla tütsü yapmakta kullanılır.
Öküzgözü ( dağkestanesi ) :
Bileşikgiller familyasından; çayır ve ormanlarda yetişen, papatyayı andıran, çok
yıllık bir bitkidir. Kömeçleri turuncu-sarıdır. Çiçekleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Kusturucudur. Sinir sistemini çok şiddetli bir şekilde uyarır. Haricen
kullanıldığı takdirde romatizma ağrılarını dindirir, yaraları iyileştirir. Fazla
miktarda kullanılmamalıdır.
Ökseotu ( gökçe ) :
Ökseotugiller familyasından; genç sürgünleri yeşil, ufak çalı halinde bir
bitkidir. Adi ökseotu ve Zeytin ökseotu yurdumuzda doğal olarak yetişir.
Yapraklarında tanen, urson, inosit, saponin ve viscine adı verilen gayet
yapışkan, elastiki, yumuşak bir reçine vardır.
Kullanıldığı yerler:
Yüksek tansiyonu düşürür. Nabzı yükseltir. Kalbin atışlarını artırır. Damar
kireçlenmesinde faydalıdır. Sara ve Akciğer kanamalarında kullanılır. Spazmları
giderir. Hazmı kolaylaştırır. Fazla kullanıldığı takdirde zararlıdır. Bilinci
uyuşturur. Adaleleri zayıflatır ve ishal yapar.
Öksürükotu ( tussilago farfara ) :
Bileşikgiller familyasından; yurdumuzda gevşek topraklı ve nemli sırtlarda
yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları dairemsi-köşeli, etlice ve alt
yüzü sık tüylü, beyaz görünüştedir. Yapraklarında müsilaj, acı bir glikozit,
tanen, inülin, şekerler ve fitosterol vardır. Çiçeklerinde de aynı maddeler ve
bunlara ilave olarak da uçucu bir yağ vardır. Ev ilaçlarında yaprakları ve
çiçekleri kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Öksürüğü keser. Balgam söker. Diğer solunum yolu hastalıklarında da yumuşatıcı
olarak faydası görülür.
-P-
Pamuk ( ossypium ) :
Ebegümecigiller familyasından, lif ve yağ elde etmek maksadıyla ekilen otsu veya
odunsu bir bitkidir. Gövdesi dik, dallanmış ve çok tüylüdür. Yaprakları uzun
saplıdır. Meyvesi 3-5 gözlü bir kapsüldür. Her gözün içinde siyahımsı renkli,
oval ve üzeri, uzun, sık ve beyaz tüylerle örtülü 5-10 tane tohum vardır. Birçok
türü vardır. Yurdumuzda koza veya yerli türü yetiştirilir. Yerli pamuk 75-80
santimetre boyunda, yan dalları, kısa, gövde ve yaprak sapları siyah benekli bir
türdür. Haziran-Temmuz aylarında sarı çiçekler açar. Çiçekleri çabuk solar ve
ceviz iriliğinde koza yapar. Kozalar olgunlaştıktan sonra hasat yapılır.
Tohumlarının çevresinde meydana gelen ince, yumuşak teller işlenerek hidrofil
pamuk yapılır. Çiğit denilen pamuk tohumlarından pamukyağı elde edilir.
Hekimlikte kök kabukları ve yaprakları kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Kabızlığı giderir. Ateşi düşürür. Aybaşı yokluğunu giderir. Adet kanı söktürür.
Pancar ( beta vulgaris ) :
Ispanakgiller familyasından; ince köklü, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir.
Yem pancarı, sebzelik pancar ve şeker pancarı gibi çeşitleri vardır. Kırmızı
pancarın kökleri toparlak bir yumru şeklindedir. Sebze olarak kullanılır. Şeker
pancarının kökleri toparlak bir yumru şeklindedir. İçeriğinde sakaroz vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kırmızı pancar, Karaciğer'in muntazam çalışmasını sağlar. İdrar söktürür.
Kansızlığı giderir. Şeker hastalığı ve vereme karşı korur. Mide ve bağırsakları
kuvvetlendirir. Sinirleri yatıştırır. Vücudu kuvvetlendirir.
Papatya ( matricaria chamomilla ) :
Bileşikgiller familyasıından; Nisan-Eylül aylarında çiçek açan, 25 cm kadar
boyunda, bir yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları ince parçalı olup, sapsızdır.
Çiçeğinin orta kısmı sarıdır. Kenarlarında 12-20 tane dil biçiminde beyaz renkli
çiçek vardır. Çiçeklerin içeriğinde acı madde, tanen ve glikozitler vardır.
Meyvesi sarımtırak esmer renkli bir uçucu yağ taşır. Yaz aylarında toplanıp,
kurutulur.
Kullanıldığı yerler:
Ateşi düşürür. Ağrıları keser. Spazm çözer. Terletir. Sinirleri yatıştırır.
Bağırsak gazlarını giderir. Vücuda rahatlık verir. Boğaz bademcik ve diş
etlerinin iltihaplarını giderir. Bel ve baş ağrılarını geçirir. Saçları
sarartmak için de kullanılır. Papatyayağı spazm giderir. Ağrıları dindirir.
Mikropları öldürür. Sinirleri yatıştırır.
Patates ( solanum tuberosum ) :
Patlıcangiller familyasından; yer altındaki yer altındaki yumruları yenen otsu
bir bitkidir. Yeşil kısımlarında, renksiz filizlerinde ve yeşilimsi yumrularında
Solanin denilen bir madde vardır. İçeriğinde bol miktarda nişasta, B ve C
vitaminleri bulunur.
Kullanıldığı yerler:
Şeker hastalarına faydalıdır. Susuzluğu giderir. Mide ve Onikiparmak ülserinde
yararlıdır. Karaciğer şişliğini giderir. Safra akışını kolaylaştırır. Bağırsak
solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur. Damar sertliğine faydalıdır. Sert
bir şey yutulduğunda yabancı maddenin zarar vermeden çıkmasını sağlar. El ve
ayak çatlaklarında faydalıdır. Skorbüt hastalığını önler. Kandaki şeker
seviyesini düşürür. Kanı temizler. Kansere karşı korur.
Patlıcan ( badincan ) :
Patlıcangiller familyasından; kalın saplı, uzunca yapraklı, iri mor meyveli, bir
yıllık otsu bir bitkidir. Birçok çeşidi vardır. İçeriğinde A vitamini, fosfor ve
bazı esanslar vardır.
Kullanıldığı yerler:
Kansızlığı giderir. Karaciğer ve Pankreasın muntazam çalışmasını sağlar. İdrar
söktürür. Kilo vermeye yardımcı olur. Böbrek yanması ve ağrısını keser.
Sinirleri yatıştırır. Kalp çarpıntısını giderir. Cilt hastalıkları, şeker, mide
bağırsak ve karaciğer hastalıkları aşırı derecede olanlar patlıcan yememelidir.
Pazı ( yabani ıspanak ) :
Ispanakgiller familyasından; kırlarda kendiliğinden yetişen veya bahçelerde
yetiştirilen otsu bir bitkidir. Yaprakları iri ve çok, kökleri dallı ve az
etlidir. Yapraklarında bol miktarda A ve C vitamini vardır.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. İdrayollarında hissedilen yanmayı giderir. Haşlanmış yaprakların
suyu kabızlığı giderir. Yaprakları yanık, apse, şişlikler ve basur memelerinden
doğan şikayetleri giderir.
Pelin ( pelinotu ) :
Bileşikgiller familyasından; boş arazilerde kendiliğinden yetişen, çok acı ve
keskin kokulu otsu bir bitkidir. Saksılarda da yetiştirilir. Birçok türü vardır.
Kullanıldığı yerler:
Bağırsak solucanlarını düşürür. Adet söktürür. İştah açar. Mideyi
kuvvetlendirir. Ateşi düşürür. Fazla miktarda alındığı takdirde zehirler.
Peygamberçiçeği ( mavi kantoron )
Bileşikgiller familyasından; özellikle ılık bölgelerdeki tahıl tarlalarında
yetişen bir bitkidir. Çiçekleri mavi veya menekşe rengindedir.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar. İdrar söktürür. Nikris hastalığında faydalıdır. Böbreklerdeki kumun
dökülmesine yardımcı olur. Bazı göz hastalıklarında kullanılır. Ağrıları keser.
Vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Fazla miktarda
kullanıldığı zaman kalbe zarar verir.
Pırasa ( allium porrum )
Zambakgiller familyasından; sebzelik bir bitkidir. Soğanı uzun ve göbeklidir.
Yazın ürün almak için ilk baharda veya güz aylarında; kış mevsiminde ürün almak
için ise yaz aylarında ekilir. Yurdumuzda kamış pırasası ve kara pırasa denilen
çeşidi çok yetiştirilir.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Şurubu göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. İştahsızlığı giderir.
Mide rahatsızlıklarına iyi gelir. Romatizma, mafsal ağrıları, damar sertliği,
böbrek hastalıkları, üremi ve idrar tutukluğunda faydalıdır. Böbreklerdeki kum
ve taşların düşürülmesine yardımcı olur. Suyu yüzdeki sivilce ve lekelere
faydalıdır. Sinirleri kuvvetlendirir. Kabızlığı giderir. Basur memeleri için
faydalıdır. Arı sokmasında da kullanılır.
Pirinç ( oryza sativa )
Buğdaygiller familyasından; sıcak bölgelerde yetiştirilen bir bitkidir. Her
başakçığında bir çiçek vardır. Tanesi burada meydana gelir. İçeriğinde bol
miktarda nişasta ve vitaminler vardır. Pirinç kabuğundan tabii phytine elde
edilir. Bu madde, gelişmeye yardımcı olur. Zihin açıklığı sağlar.
Kullanıldığı yerler:
Vücuda gerekli olan kaloriyi sağlar. Yüksek tansiyonu ve fazla üre miktarını
düşürür. İshali keser. Kaynatılması ile elde edilen su ishal kesici olarak
kullanılır. Unu, yaraları kurutmak maksadıyla kullanılır.
Portakal ( citrus aurantium var ) :
Turunçgiller familyasından bir ağaçtır. Boyu 2-10 m arasında değişir. Yaprakları
sert dayanıklı ve düz kenarlıdır. Meyvesi C vitamini bakımından zengindir.
Kabuğunun altında sarımtırak, bazılarında ise kırmızı renkte sulu ve dilimli bir
öz bulunur. Kabuklarından portakal esansı elde edilir. Eczacılıkta ve gıda
sanayiinde kullanılır. Çiçeklerinden de portakal çiçeği esansı yapılır.
Kullanıldığı yerler:
Çiçeklerinin kaynatılmasıyla elde edilen su, spazm giderir. Kabuklarından
yapılan şurup ise, mide hastalıklarında kullanılır. Damar sertleşmesini ve felci
önler. Soğuk algınlığı, grip ve nezlede faydalıdır. Yorgunluğu ve sinir
bozukluğunu giderir. Cildin güzel olmasını sağlar. Kansızlığı giderir. Hazmı
kolaylaştırır. Karaciğeri çalıştırır ve safra ifrazatını artırır. Ateşi düşürür.
Nekahat devresini kısaltır. Vücuda enerji verir. Şeker hastalarına faydalıdır.
Susuzluğu giderir. Zayıflatıcıdır. Mide hastalıklarından şikayet edenler
portakal yememelidir.
-R-
Ratanya ( krameria triandra ) :
Baklagiller familyasından; Amerika'da yetişen ve birçok türü olan bir bitkidir.
Kökü toz haline getirilip, kullanılır. Çiçekleri kırmızı; yaprakları uzun, ince
ve uçları dilimlidir.
Kullanıldığı yerler:
Şurubu; ishali keser. Bağırsak iltihaplarını giderir. Basur memelerine karşı
pomad ve fitil olarak kullanılır.
Ravend ( ışgın ) :
Karabuğdaygiller familyasından; büyük yapraklı, çok yıllık bir bitki cinsidir.
Sebze veya süs bitkisi olarak da yetiştirilen türleri vardır. Doğu Anadolu
bölgesindeki yüksek yerlerde ışgın denilen türü yetişir. Boyu 150 cm kadardır.
Mayıs - Haziran aylarında çiçek açar. Yaprakları dairemsi, kenarları ince dişli,
yüzeyi pürüzlü ve serttir. Kökleri ilaç yapımında kullanılır. Taze sürgünleri ve
genç yapraklarından da sebze olarak faydalanılır. İçeriğinde Tanen vardır.
Kokusu kendine hastır. Tadı acıdır.
Kullanıldığı yerler:
İştah açar, vücudu kuvvetlendirir. İshali keser. Mide ve bağırsak gazlarını
giderir. İdrarın rengini sarıya boyar. Çok miktarda kullanılırsa ishal yapar.
Raziyane ( rezene ) :
Maydanozgiller familyasından; Ege ve Akdeniz bölgesinde yetiştirilen 2 veya çok
yıllık otsu bir bitkidir. Boyu 1-1,5 metre kadardır. Yaprakları saplı, almaşık
dizilişli ve tüysüzdür. Gövdesi dik, silindir şekilli ve tüysüzdür. Sarı renkli
çiçekleri şemsiye görünümündedir. Meyveleri silindirik, 11 milimetre kadar
boyunda ve 4 milimetre kadar kalınlıktadır. Renkleri yeşilimsi esmerdir.
Meyveleri, müsilaj, şeker, nişasta, tanen sabit ve uçucu yağ taşır. İlaçlarda
tohumları ve kökü kullanılır.
Kullanıldığı yerler:
Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Sinirleri ve ağrıları yatıştırır. İştahi
açar. İdrar söktürür. Anne sütünü artırır. Boğmaca, dalak hastalıkları ve idrar
zorluğunda faydalıdır. Kansızlığı giderir. Kan çıbanı ve göz zafiyetinde de
kullanılır. Kalp hastalıkları, romatizma ve üremide faydalıdır. Bronşları
boşaltır.
Roka ( eruca sative ) :
Turpgiller familyasından; sapı tüylü, 40 cm kadar boyunda bir bitkidir.
Çiçekleri sapın ucundadır. Rengi beyaza çalar, üzeri mor damarlıdır. Çok
kokuludur. Yaprakları almaşık dizilişlidir.
Kullanıldığı yerler:
İdrar söktürür. Karında biriken suyu boşaltır. Kanın temizlenmesine yardımcı
olur. Sıtma ateşini düşürür. Mafsal iltihaplarını giderir. Karaciğer ve dalak
hastalıklarında faydalıdır. Safrayı boşaltır. Sarılığı keser. Karaciğer ağrısını
giderir. İştah açar, hazmı kolaylaştırır. Cinsel gücü arttırır