Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Şûrâ Sûresinin 51. Ayetinin delaletinden hareketle Allah’ın insanlarla konuşmasının üç yolla gerçekleştiğini ve bunlardan birincisinin doğrudan vahiy olduğunu ifade etmiştik. Bu ayetin beyanına göre Allah’ın insanla konuşmasının ikinci türü ise “perde arkasından” olur.

Eğer “Perde arkası” deyiminden anlaşılan şey “Perde arkasından konuşma” ise, bunun bir mecaz olduğunu yeniden izaha hacet yoktur. Zaten lafız ve sesleri bulunan bir konuşmayı gerçek anlamıyla Allah’a isnat etmek de imkânsızdır. Ama eğer anlaşılan şey “perde arkasından vahiy” ise, sözü uzatmadan, bu konudaki uzun tartışmalara girmeden kanaatimizi açıklamak istiyoruz.

İnsan, perde arkasındaki ilahi konuşmayı, kâinattaki ayetleri okuyarak duyar. Allah, perde arkasından, yani varlıklarla (Mâturîdî’ye göre varlıklarda yarattığı harf ve seslerle) insanlara vahyeder. İşaret dilinden anlayanlar, gerçeklik üzerinden Gerçek olana geçebilirler.Hicaz'dan eski yolla Suriye ve Mısır'a gidenler, Ölü Deniz (Lut Gölü) ün güneyinde, bir şafak vaktinde, büyük bir çığlıkla taşlaşmış çamurlarla altı üstüne getirilen kadim Sodom kentinin harabelerinin oluşturduğu derin bir ıssızlıkla karşılaşırlar. Kur’ân, bu kıssayı anlattığı bölümün sonunda şöyle der:

“Bunda, mütevessimûn için elbette ayetler vardır!” Hicr 15/73-75

Mütevessimûn, bir şeyin neye delalet ettiğini anlayıncaya kadar dikkatlerini ondan ayırmayanlardır. (Zemahşerî) Eşyaya ibretle bakan, teemmül ve tefekkür eden firasetli kimselerdir. (Taberî)

Yani her gerçeklik, Gerçek’ten bir şey saklamaktadır. Varlığın kendisi, Var’ı örten bir perde olmaktadır. Bu nedenle her bir varlık, bir ayet sayılmıştır. Her ayet ise bir vahiy ihtiva etmektedir.

Ancak bu tür vahiy, mahiyeti itibariyle sübjektiftir. Evrensel değil yöresel olur. Umumi değil hususi olur. Çünkü makdür ve kültüreldir. Eşyaya ibretle bakmak, teemmül etmek ve tefekkür etmek fiilleri her ne kadar kendi öznesi için imana sebep olsa da, başkalarının ancak doğrulama ve yalanlamasına konu olabilir.

A. Suruş’un mahiyetini tartıştığı eğer bu tür vahiy ise ona bir sözümüz yoktur. Çünkü bu tür vahyin inkâr edilmesi, peygamberlik harmanını ateşe vermez. Zira kendisi de kaynak itibariyle beden ağacından çıkan ateştendir. Ateşin de iki tabiatı vardır; aydınlatabilir de yakabilir de. Yani akıl ateşi hidayete de dalalete de sevk edebilir.

Bu ateşi, ancak dışarıdan gelen bir alev objektif kılabilir. Aklın evrensel ve umumi olması, ancak rehberinin Doğulu ve Batılı olmamasıyla mümkündür.

İşte o zaman vahiy iman ve inkâra konu olabilir ki bu da üçüncü türdür.

AHMET BAYDAR

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Bize düşen birbirimize bu içsel sesi (potansiyeli) hatırlatmaktan (zikr) ibarettir. Yoksa kendi içsel sesimiz üzerine tekel kurup, “Başka kimsede yok, bu sadece bana özel” demek değil…

Kur’an’da “Ben sizin Rabbiniz değil miyim” (Elestü birabbikum) diye sorulup “Dediler ki evet” (Galu bela) diye cevap verilen diyalog, Allah’ın insanoğlunun iç dünyası (ruhu, fıtratı, vicdanı) ile temsilî konuşmasıdır. Her insanda varolan bu fıtrî potansiyeli (doğal vahyi/ilhamı) hatırlatır. (Bkz. ‘Galu beladan beri Müslümanım’ ne demek” başlıklı makale).

Demek ki ayet, Allah’ın insanla nasıl konuştuğuna dair ilk önce genelleme yaparak, bütün herkeste varolan doğal potansiyele atıfta bulunarak başlıyor. Bu bir insana örneğin “Sen doktor, mühendis veya genetik uzmanı olabilirsin. fıtratında/doğanda bu var.” demeye benzer… Arkasından “Fakat bunu geliştirmelisin, bu yönde derinleşmelisin (perde gerisine inmelisin). Böylece alanının uzmanı, yıldızı (elçisi) haline gelebilirsin.” demek gelecektir.

Buradaki durumu Peygamberimizin “Kim içinde hakka(gerçeğe/adalete), hayıra (erdeme) ve iyiliğe çağıran bir ses duyarsa” ifadesi ne güzel açıklıyor. Anlatmaya çalıştığım tam da bu.

PERDE GERİSİNDEN: Verâi’l-hicap gizli, gömülü, saklı olanın içine girmek, derinine dalmak demektir. Dikkat edilirse evrende her şey sanki bir perde ile örtülmüştür. İnsan bedende, tohum toprakta, meyve ağaçta, civciv yumurtada, mineraller suda gizlidir. Ortalama insanlar bunları yüzeysel görür. Fakat bu perdeyi aşıp, gerisine inebilenler orada işleyen düzeni görürler, onun bilgisine ulaşırlar. Yeni mekanik düzenin bir mucidi, evrenin şimdiye kadar gizli kalmış yönlerini ortaya çıkaran bir kâşif, güzel bir senfoni yazan müzisyen vb. bunların tümü kendi alanlarında perde gerisine inmiş kişilerdir. Allah onlarla da keşfettikleri şeyler yoluyla konuştu/konuşuyor. Zaten “keşf” perdeyi kaldırmak demektir.

Simsarın dili ilk burada ortaya çıkar. Bazı insanlar birinci şıktaki doğal vahiy/ilhamdan öte, perde gerisine indiklerini, aradan perdeyi kaldırarak bazı şeyleri keşfettiklerini, kendilerine özel vahiy/ilham geldiğini söylerler ve bundan dolayı kendilerine özel bir misyon biçerek simsarlaşabilirler.

Bunu anlamak için perde gerisine inmenin yani keşfin test edilebilir olması gerekir. Yani perde gerisine indiğini iddia eden kişinin, aynı tecrübenin başkaları tarafından da tekrarlanabilir olduğunu ispat etmesi gerekir. Örneğin suyun 99 derecede kaynadığını, yer çekimi kuvveti olduğunu perde gerisine inerek (görünenin ötesine geçerek) keşfettiğini iddia eden birisi, aynı keşfi herkesin görebileceği şekilde ispat etmesi gerekir. İspat edemezse iddiası sadece kendini bağlar.

Aynı şekilde Allah ile perde gerisine inerek (keşf yoluyla) konuştuğunu ve kendisine bilgi verildiğini iddia eden birisi de, bunu, herkesin tecrübe edebileceği şekilde ispat etmesi gerekir. Aksi halde söylediği sadece kendini bağlar. Bunu peygamberlikten ayırmak için kelam kitaplarında “İlham, keşf ve rüya ‘dinde’ delil olmaz” denmiştir ki az sonra gelecek…

ELÇİ SEÇEREK: Vahiy birinci şıkta kelime anlamıyla ve ilham manasında kullanılırken burada ıstılahi (terim) anlamında kullanılmaktadır. Vahyin/ilhamın en üst derecesidir. En üst derecede fıtrî/doğal melekelerin tümü birden kendisinde uyananlar, insanların liderleri ve rehberleri olurlar. Bu liderler insan hayatının dini ve dünyevi her alanında görülürler. İstisnasız tümü aydınlanmaya ulaşırlar. Her biri kendi alanının yıldızı (elçisi) haline gelirler. Peygamberin bunlardan farkı çalıştıkları alanın farklı olmasıdır. Manevi tabipler olan peygamberlerin ilk ve asıl fonksiyonu insanların manevi ve ahlaki hayatlarını yeniden kurmak ve düzenlemektir.

R.İhsan Eliaçık

Ahmet Baydar makaleleri www.sonsoz.org

İhsan Eli Açık makaleleri http://ihsaneliacik.wordpress.com

Adreslerindendir.

Esenlikler diliyorum,

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

selam,

Ünal kardeşim katkılarınız için teşekkür ederim,

Ahmed Baydar benim çok değer verdiğim, zaman zaman kendisiyle buluşup ilminden istifade ettiğim bir büyüğüm, yukarıdaki yazdıklarım ve hocamın(baydar) yazdıkları aynı döneme denk gelmişti.

İhsan bey'le Ahmed Baydar'ında olduğu iki görüşme yaptık, biri İstanbul da diğeri yazın iki gün bir gece kaldığımız Yenişehir'de gece "yukarıdaki başlıkla ilgili" benim ve Baydar'ın yorgunlumuz nedeniyle kısa bir konuşma geçti. Yukarıda yine "potansiyel vahiy" kavramlaştırmasını 1999 öncesi görüştüğümüz bir grub dile getirmişti.

Bir ressamla bir peyamber veya bir filozofla bir peyamber arasında ben açık bir fark olduğunu düşünüyorum.

Daha öncede yazdım, ben olaylara "bir molla gibi" bak(a)mıyorum,

Hakikati aramanın insanın en şerefli işi olduğunu düşünüyorum, Allah(a.c) zihninizi açık etsin.  

Tekrar katkıların için teşekkür ediyorum, 

selam ve dua ile,

rıdvan

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam Rıdvan Abi,

Benim de Ahmet Baydar abi ile yenişehirde yüzyüze bir görüşmem olmuştu, İhsan Elçiaçık abi ile de yüyüze bir görüşmemiz olmuştu, her ikisi de gereçekten değerli abilerimiz, hatta bir birleri ile yüz yüze gelmeleri için yenişehir tarafındaki abilerle çaba göstermiştik, beraber olmalarında hayır görüyorum yakışıyorlar :),  ne yalan söyleyim şuanda yazılarını pek takip etmiyorum ama bende bıraktıkları izlenim ve şahit olduğum, güzel şeyler yapıyor oldukları ve ihtiyaç halinde kendilerinden istifade edebileceğim insanlar oldukları.(Ki uzun aradan sonra Ahmet Baydar hocanın bir makalesini okumama vesile olduğunuz için ayrıca teşekkürler)

Konu üzerinde sunulan genel görüşleri belirtmeniz güzeldi şahsen bilmediğim konulardı, lakin rica etsem şahsi görüşünüzü biraz daha açarmısınız,.(Eğer bu başlığı genel görüşlerin sunumu ve okuyucunun kendisinin çıkarım yapması için açtıysanız sorumu görmeyebilirsiniz.)

"Bir ressamla bir peyamber veya bir filozofla bir peyamber arasında ben açık bir fark olduğunu düşünüyorum." demişsiniz

Ressam gördüklerinin ve hayal ettiklerinin resmini,

Filozof gördüklerinin ardındakilerin resmini,

Elçiler görünen, görünenin ardında olan, ve kurallarla dolu olan sistemin ve yöneticisinin resmini,

Bu açık fark seviye farkı mıdır, kaynak farkı mıdır ?

Ben de size teşekkür ederim,

Esen Kalasınız,

Sevgilerimle

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam ünal kardeşim,

Daha önce yazdığım 6 küçük makaleyi daha asıp, imkanım olursa karşılıklı devam ederiz İnşAllah, düzenli yazma sözü veremesem de imkan oldukça yazmayı düşünüyorum, Allah(a.c) bizi mahçup etmesin,

Sorduğunuz ve dile getirdiğiniz konuları "önemsediğimi" belirt meliyim ve bana görede "hayati" sorular.

Müslümanlar geçmişte kendilerine olan güvenle hertürlü fikirle hesablaşmışlardır, bugünde hesablaşabilirler, kendilerini ikna edemeyenlerin bir başkasını ikna etmeleride mümkün değildir. Ve anlayışlarımız birileri tarafından mutlaka hesabada çekilecektir. Bu nedenle hesabı verilemeyecek/verilmemiş fikirlerin ve anlayışların  "entel" "lak lakları" olmaktan öte gidemediğini, kendine ve çevresine faydalı olm(a)yacağını düşünüyorum. Hesablaşmamız gereken o kadar çok şey var ki, batı tarzı biyo-seküler yaşam ve onun altındaki felsefe, doğunun miskinliğinden tekrar uyanması, tekrar bir dil inşası, inançlarımızı yenileme vs.

devam etmek umuduyla,

selam ve dua ile,

rıdvan 

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

“Sözü anlamak” ve “Söz anlamak” (1)

“Bunlara ne oluyor ki, neredeyse hiç bir sözü anlamıyorlar?” (4:78)

“Söz ve Dil” ve Sualler:

Bu yazımızda “Lisan” ve “Kelam”  veya “Dil” ve “Söz” üzerine birkaç şey söylemeyi amaç ediniyor ve “Arapça Kur’an’ı kerim” ve “Kelamullah” arasındaki ilintiyi ve ayrılık noktalarını vurgulamak istiyoruz. Kur’an’ı Kerim kendini hem “Kur’an’en Arabiyyen” hemde “Kelamullah” olarak nitelendirmektedir. Kur’an’ı Kerim’i “Arabiyyen” olarak tamlayan kelime “Arab’çaya” yani  Kur’an’ı kerim’in “Lisanına” vurgu yapmaktadır. Bu bir ayette daha açık bir ibareyle belirtilir “Lisânen Arabiyyen” .

 “Kur’an’ı Kerim Allah’ın sözü” dür ve bu söz bir “dil” aracılığıyla bizlere ulaşmıştır. Metin “söz” iken “yazı” ile sabitlenmiştir. Burada “söz” ile “yazı” arasındaki ayrımlara değinmeden “sabitlenmiş  sözün” bin dört yüz küsür yaşında olduğu “sözün dili”nin ise bugün bile yaşamaya devam ettiğini ve “bu dilin” “sözcüklerinin” bu zaman aralığında  “genişleyip”, “daraldığını” belirtmeliyiz. Yine “Sözü” söyleyen “Hatib”in ve onu ilk anlayan “muhatabların” ve dahi “zaman ve mekan”ın değiştiğini ve bundan sonrada değişmeye devam edeceğini belirtmek isteriz.  

O halde;

“Lisanı” bilmek arkasından “Kelamı” anlamayı getirir mi? Veya soruyu şöylede sorarsak “Dili” bilmek  “Sözü de anlamayı” gerektirir mi? Veya “Dili bilmekle”, “Sözü anlamak” arasında neler vardır?

Bu sualleri daha aktüel hale getirirsek;

“Arapça” bilmek “Kur’an’ı Kerim’i anlamaya” yeter midir?

“Dili Arab’ça olanlara neden tefsir yazılır?”

“Kur’an’ı Kerim’i anlamada Arabça yeterli olsaydı Arablar daha iyi anlarlardı” benzeri suallerine ve yargılarına karşılık biz; “Lisan’ı bilmek Kelam’ı da anlamaya yeterli midir?” sualiyle ve bu suale cevab arayarak yazımıza devam etmek istiyoruz.

Dil ve söz hakkında:

“Dil konuşmaz insanlar konuşur”

Yukarıdaki hüküm cümlesi “Dil” ve “Söz” arasında bir ayrım olduğunu “Dilin” “Sözü” üretmek için temel olduğunu belirtir. 

“Söz” “iç konuşmada” hem bir mütekellimi gerektirdiği gibi hemde “dış konuşmada” muhatabları gerektirir. Söz bir “zamana” ve bir “mekana” aittir,  “dilin” ise sözlüklerde “dile gelmedikçe” mütekellime, muhataba, zamana ve mekana ihtiyacı yoktur.

“Dil” kullanıldığında “anlam” kazanır. Bir dil sözlüğünde “anlam” problemi yoktur yalnızca  Sözcükler diğer sözcüklere atıfta bulunur. Ancak dil “söz” ile dünyaya bağlanır.   

Ve yine “Dile” güncelliğini “Sözler” verir. “Söz” “Dilin” bizatihi temelidir çünkü “Söz” olmasaydı “dilde olmazdı” ve “Eşsiz Sözler” “Dili” güncel hale getirir.

Dil ve Söz veya et ve tırnak:

Kur’an’ı Kerim kendisini hem bir “Lisan” niteler hemde bir “Kelam”la yani o “Arapça dile gelmiş Kelâmullahtır.” Bu ikili niteleme “Sözün Diline ve “Sözün sahibine” referanstır.  “Anlam Sözün dilinde”, cümlelerinde, kelimelerindedir. “Sözün dilini” bilmek cümleleri ve kelimeleride bilmeyi gerektirir. Burada önemli soruya tekrar dönersek “sözün dilini” bildiğimizde “sözüde” anlıyor oluyor muyuz? O zaman “Sözün dilini” bilenlere tefsir neden?  

“İlahi söz”de gözden kaçanlar nedir ki “anlama ve yorumlama sorunlarımız” devam etmektedir?

Devam edecek ..

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

“Sözü anlamak” ve “Söz anlamak” (2)

“O, bir şeyin olmasını dilediğinde ona sadece “ol” der, o da hemen oluverir” (3:47)

“Allah’ın bir beşerle karşılıklı kelam etmesi olacak şey değildir” (42:51)

“Söz” olmasaydı “Dilde olmazdı” demiştik. Sözün gerçek sahibi “Yeri,  Gökleri ve ikisinin arasındakileri” yaratan “Söze” ilahi rengini verendir. O’nun “Kelâm fiili”nin tecellisi “Söze” dönüştüğünde “Kelamullah” adını alır. “Kelamullah” ise; “İbranca”, “Aramca” ve “Arabça” dile gelir. “İlahi Söz” Rasulleri ve Nebilerinin “Dilleriyle” beyan edilir, eyleme dökülür ve “Söz” “Eylem olur”.  “Sözün sahibi” insana ait olan bir dille insana seslenir. Bu yağmuru, demiri, kuş tüyünden elbiseleri “nuzül” ettiği gibi “Söz sahibinin” insana “Nuzülüdür”. O’nun “ol” sözü olmasaydı hiçbir şey olmazdı elbetteki “dilde” olmazdı.

O’nun “Sözü” insana tecelli ettiğinde insana ait olan “dille” tecelli eder; Rasuller ve Nebiler  değişir “Sözcükler, cümleler ve ‘Dil’” değişir. “Dil” ise sadece kelimeler ve cümleler değildir “o dile ait koca bir dünya” dır. Ve “Dil değişince” “dünyada değişir” veya “dünya değişince” “Dil’de değişir”.

O halde;

Şu sual kaçınılmaz olmuştur; “Dil çevrildiğinde” “dünyada çevrilebilir mi?”

Veya “Dil’i” bilince “Dil’e” ait “dünyada” anlaşılır mı?  

“Söz” bizden zamanlar önce “başka bir dünya”da “Dil’e” gelmiştir. “Söz”ün kelimeleri, cümleleri “yazıyla” sabitlenmiş ve “Dilimize çevrilmiş” fakat “o dil’e” ait dünya “yazının” tamamında sabitlenmemiş, “o dil’i” “Söz”le “şimdi eyleyenler”  “Mazi”de kalmış buharlaşmıştır.

Biz ise, “Sözü” başka bir dünyada, başka bir “dil’le” “şimdi okur” ve “bizim dünyamızı” “Söz”le yeniden inşa edip eyleyenler olma konumumuzu ıskalayarak; “Söz”ü “şimdi”  ve “bizim dünyamızla” anlamaya ve yorumlamaya çalışarak

“İlahi Sözden” yazıyla sabitlenmeyle birlikte “koca bir dünyayı” gözden kaçırdığımızı bilmeden;

Ve sual ediyoruz “İlahi Sözden” gözden kaçanalar nedir?

Ve yine sual ediyoruz “dil’i bilene tefsir neden?”

“Dil’i” gramer ve sözlük düzeyinde düşünenler, “dil’i çevirince” “dünyayıda çevirebileceklerine” inanıyor olamazlar.  

“İlahi Sözü” söyleyeni, “ilahi sözü” ilk anlayanlar ve yorumlayanları öldürerek.  Ve “İlahi sözün” son ahidinin Rasulünü yine “sabitlenmiş sözle” veya yazıyla birlikte metinde buharlaştırarak tasfiye etmeye çalışanlar.

“Söz”den şu alıntıları yapıyorlar:

“Andolsun Kur’an’ı öğüt alınsın diye kolaylaştırdık. (Ama) düşünen mi var?” (54:17,22,32,40)

  Şunları unutarak;

“fe innema yessernâhu bi lisânike li tubeşşira bihi’l-muttekîne ve tunzira bihi kavme’l ludda” (19:97)

 “fe innema yessernahu bi lisânike leallehum yetezekkerûn (44:58)

Devam edecek    

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Sِzü anlamak” ve “Sِz anlamak” (3)

“Hâtib”in “Dil’i” “Sِz”ün  “Dil’i”:

“Biz onu senin dilinle kolayla‏t‎rd‎k ki, dü‏ünüp ًِüt als‎nlar.” (44:58)

“Sِz” ve “Hâtib”:

“ ‘Sِz’ Allah’‎n Kelam‎ ve Rasulünde hayat‎d‎r.”

“Biz senin sadr‎n‎ geni‏letmedik mi?” (94:1)

“Gerçekten biz sana ‘Kevser’i verdik (o halde) Rabbin için “Salâ” et ve "kendini ada".  Gerçekten ‘hay‎rdan mahrum’ sana kin besleyendir.” (Kevser suresi)

“Sِz” “Hira”dan “Mekke sokaklar‎na” indiًinde;

Sadece “Sِz” deًil “Sِzü” beyan eden “Hâtib”de sert muhalefetle kar‏‎la‏t‎. “Sِz” “Hâtib”in kavminin “Mü‏rik” inançlar‎n‎ “K‎sa cümlelerle” sert bir dille ele‏tiriyor ve “Mekke” “Mele” ve “Mütref”lerinin “ahlak”lar‎n‎ yeriyor ve “ِlümden sonra kalk‎‏a” dikkat çekiyordu. Y‎llarca içlerinden biri olarak ya‏am‎‏, hiçbir sorun ç‎kmam‎‏t‎. “ ‘Sِz’ den sonra” “Hâtib”in kavmiyle aras‎ aç‎ld‎.  

“Rabbin seni terk etmez, sana dar‎lmazda” (93:3)

O halde;

“Postac‎n‎n(!)” getirdiًi mektub yüzünden a‏aً‎land‎ً‎, hakarete uًrad‎ً‎, ِlümle tehdit edildiًi ve “hicret”e zorland‎ً‎ nerede gِrülmü‏tü. Oysa biliyoruz ki “Postac‎(!)” mektubu “b‎rak‎r” giderdi, mektubu içindede “ne yazar” bilmezdi.

“Postac‎(!)” kendine inzal edilen “Sِz” nedeniyle “Cin musallat olmu‏”, “Sâhir”, “Dinlemeyin”, “Ba‏kas‎ ًِretiyor” sِzlerine neden muhatab oldu? Ve getirdiًi “Sِz”e inanm‎yorlar diye kendini neden üzüyordu?    

Yine getirdiًi “Sِz” ilkِnce “postac‎y‎(!)” neden baًl‎yordu.  “Postac‎(!)”n‎n getirdiًi “Sِzde”; “Sِyle”, “Kalk”, “Ey! ضrtüsüne bürünen”, “Uyar”, “Deki”, “Ey Nebi!”, “Allah seni affetsin”, “Sana soruyorlar” vs. gibi ifadelerin “Sِzle” ili‏iًi neydi?

“Sِz” “Hatib” ve “Hicret”:

“Postac‎(!)” Mekke’nin sert muhalefeti nedeniyle “Sِz”e itibar eden ba‏ka bir yere “Medine”ye “Hicret” etmeye zorland‎. Ve Medine’de “Sِzün Muhatablar‎” ve “Sِzün uslubu”da deًi‏ti.

“Medine”de “فlahi Sِz”ün eski mensublar‎ ve yeni mensublar‎ bulunmaktayd‎ ve “Son ahide” onlarda muhalefette bulundular. ضzellikle “Eski ahid”in mensublar‎ “Sِz”den fazlaca “ele‏tiri” nasibini ald‎lar.  “Sِz” ün Medine’de ba‏ka muhatablar‎ da vard‎ “iki yüzlüler”.  

Devam edecek …

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

“Sözü anlamak” ve “Söz anlamak” (4)

“Söz” ve “Muhatab”:

“Söz”ü “fiili durumda” anlamak:

“Sana ne emrolunuyorsa  açığa vur ve müşriklerden yüz çevir!” (15:94)

“Söylem” daima zamansal olarak şimdide gerçekleşir. Buna “Söylem anı” denir. “Söylem anı” şahıs zamirleri gibi gibi karmaşık bir sözcükler gurubu aracılığıyla geriye, “konuşucusuna” atıfta bulunur. İşte “Söylem  anı” kendi kendine atıfta bulunan bir şeydir. Ve “Söylem” daima bir şey hakkındadır. “Söylem” tasvir etmek, beyan etmek ve temsil etmek iddiasında bulunduğu dünyaya atıfta bulunur. Ve “Söylem” karşılıklı mesajların mübadele edildiği yerdir. Bu anlamda tek başına “Söylem”in bir dünyası değil, aynı zamanda bir ötekisi, öteki kişisi, yönelebileceği bir muhatabı vardır. (Hermeneutik ve Hümaniter disiplinler, paradigma,2002, s.101-102)

“İlahi Söz”ün “Hicretten önce” muhatablarının büyük çoğunluğu “Söz”de şöyle nitelendiriliyordu “mâ eşrakâ billahi” ve “ellezîne eşrakû”.

Dediler: “Babalarımızı onlara ibadet eder bulduk.” (21:53)

“(İbrahim) ‘Yemin ederim ki siz ve babalarınız açık bir sapkınlık içindesiniz’” (21:54)

“İlâhları tek bir ilâh mı yapmış? Bu: çok acayip bir şey” (38:5)

Yine “İlahi Söz” “Hicretten Sonra” muhatablarını “Ehl’el-Kitab”, “Utû’l-Kitab” olarak nitelemektedir. Bunlar “Hâdû, en-Nesârâ ve es-Sâbiîne” olarak (2:62) isimlendirilmiştir. Yine bunlardan “Mü’minlerde var çoğu fasıklardır”(3:110)

“Söz”ün “Söz anın”daki muhatabları bir ayette şöyle sayılmışlardır;

İnn’ellezîne Êmenû

ve’llezîne Hâdû

ve’s-Sâbiîne

ve’n-Nesârâ

ve’l-Mecûse

ve’llezîne Eşrakû

(22:17)

bu guruba

“Hicretten sonra” ortaya çıkan “Munâfikûn, Munâfikîn” olarak isimlendirilen bir özel bir gurubuda ekleyelim.   

O halde;

“İlahi Söz”ün; 

Tevrat ve İncil’in sıhhati hakkında söyledikleri?

Ehl-i Kitab’ın “necat”ı?

“Arap politeizm”i hakkında söyledikleri?

Tevrat ve İncile referans etmeleri?

Toplumdaki sınıf farklılıkları, sosyo-ekonomik durum ve bununla ilgili “Söz”ün söyledikleri?

“Söylem anı”na gitmeden veya  “tarihe dönmeden” “Sabitlenmiş sözle” anlaşılabilir mi?

“Fiili durum” veya “Söylem anı” buharlaştığına göre bunlar nasıl anlaşılmalıdır?

Devam edecek….

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

“Sözü anlamak” ve “Söz anlamak” (5)

“Söz” ve “Zaman-Mekan”:

“Söz” elbetteki “Hatib”i ve “Muhatabı” gibi  “hep” bir “Zaman”da bir “Mekan” “Dil’e gelir”.

“İlahi Söz” bazen “bir zamanda” ve “bir mekanda” tecelli eder, bazen “İlahi Söz” “ayrı mekan”da “aynı zaman”da tecelli eder (İbrahim(a.s) ve Lut(a.s)) bazen “aynı mekan ve aynı zaman”da tecelli eder Musa(a.s) ve Harun(a.s). 

“Hatiblerin” “vefatıyla”, “Söz ‘Sabitlenir’ değişmez” Dil değişir, Zaman değişir, Mekan değişir.

O halde;

“Değişmeyen Söz”de  başka neler değişir?

“Değişenler ve Sabitler”:

“Mantuk”u ve “Mefhum”u “bir zamanla ve bir Mekanla” kayıtlı sözler:

“Yer yüzünde dört ay daha serbestçe dolaşın…” (9:2)

“ ‘besi’ geleneğine göre yılın sekiz ayında her tarafa rahatsız edilmeden gi­debilirdi. Besi aylarının haram aylar (dört ay) dışındaki aylar olduğu kabul edilirse onların bütün yıl Arabistan'da yolculuk edebildikleri anlaşılır.” (T.D.V.İ.A. İlaf maddesi)

“Çevrenizdeki Arap’lardan ve Medine ehlinden münafıklar vardır…” (9:101)

“Medine’lilere ve çevrenizde bulunan Araplara…..” (9:120)

“Mantuk”u “bir zaman’a ve bir mekan” ait “Mefhum”u “bir zamanı bir mekanı aşan sözler”:

“Hicretten Önce” inen “bir Söz”:

“Kureyş’in ilafı, Onların yaz ve kış seferlerinde ilafları için, bu Beyt’in Rabbine ibadet etsinler. O, onları açken doyurdu ve korkudan emin kıldı”. (Kureyş suresi)

“İlaf: İslâm öncesi dönemde Kureyş kabilesinin bazı kabile ve ülkelerle yaptığı ticaret antlaşmalarını, bu maksatla verilen serbest dolaşım iznini ifade eden bir terim.” (T.D.V.İ.A. İlaf maddesi)

Hem “mantuk” hem de “Mefhum”u “zamanı ve mekanı aşan sözler”:

“Eski ahid”den:

Tanrı şöyle seslendi:

“Seni Mısır'dan, köle olduğun ülkeden çıkaran Tanrın Rab benim.

Benden başka tanrın olmayacak.

Kendine yukarıda gökyüzünde, aşağıda yeryüzünde ya da yeraltındaki sularda yaşayan herhangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın.

Putların önünde eğilmeyecek, onlara tapmayacaksın. Çünkü ben, Tanrın Rab, kıskanç bir Tanrı'yım. Benden nefret edenin babasının işlediği suçun hesabını çocuklarından, üçüncü, dördüncü kuşaklardan sorarım.

Ama beni seven, buyruklarıma uyan binlerce kuşağa sevgigösteririm.

Tanrın Rab'bin adını boş yere ağzına almayacaksın. Çünkü Rab, adını boş yere ağzına alanları cezasız bırakmayacaktır.

Şabat Günü'nü kutsal sayarak anımsa.

Altı gün çalışacak, bütün işlerini yapacaksın.

Ama yedinci gün bana, Tanrın Rab'be Şabat Günü olarak adanmıştır. O gün sen, oğlun, kızın, erkek ve kadın kölen, hayvanların, aranızdaki yabancılar dahil, hiçbir iş yapmayacaksınız.

Çünkü ben, RAB yeri göğü, denizi ve bütün canlıları altı günde yarattım, yedinci gün “dinlendim”. Bu yüzden Şabat Günü'nü kutsadım ve kutsal bir gün olarak belirledim.

Annene babana saygı göster. Öyle ki, Tanrın Rab'bin sana vereceği ülkede ömrün uzun olsun.

Adam öldürmeyeceksin.

Zina etmeyeceksin.

Çalmayacaksın.

Komşuna karşı yalan yere tanıklık etmeyeceksin.

Komşunun evine, karısına, erkek ve kadın kölesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.” (Tevrat: Çıkış, 20:1-17, Yasanın Tekrarı, 5:5-21)

“Yeni Ahid”den:

“Dua ettiğiniz zaman ikiyüzlüler gibi olmayın. Onlar, herkes kendilerini görsün diye havralarda ve caddelerin köşe başlarında dikilip dua etmekten zevk alırlar. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır.

Ama siz dua edeceğiniz zaman iç odanıza çekilip kapıyı örtün ve gizlide olan Babanız'a dua edin. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir.

Dua ettiğinizde, putperestler gibi boş sözler tekrarlayıp durmayın. Onlar söz kalabalığıyla seslerini duyurabileceklerini sanırlar.

Siz onlara benzemeyin! Çünkü Babanız nelere gereksinmeniz olduğunu siz daha O'ndan dilemeden önce bilir.

Bunun için siz şöyle dua edin: 'Göklerdeki Babamız, Adın kutsal kılınsın.  Egemenliğin gelsin. Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de Senin istediğin olsun.

Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver.

Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi, Sen de bizim suçlarımızı bağışla.

Ayartılmamıza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar. Çünkü egemenlik, güç ve yücelik sonsuzlara dek senindir!

Başkalarının suçlarını bağışlarsanız, göksel Babanız da sizin suçlarınızı bağışlar.

Ama siz başkalarının suçlarını bağışlamazsanız, Babanız da sizin suçlarınızı bağışlamaz.

Oruç tuttuğunuz zaman, ikiyüzlüler gibi surat asmayın. Onlar oruç tuttuklarını insanlara belli etmek için kendilerine perişan bir görünüm verirler. Size doğrusunu söyleyeyim, onlar ödüllerini almışlardır.

Siz oruç tuttuğunuz zaman, başınıza yağ sürüp yüzünüzü yıkayın.

Öyle ki, insanlara değil, gizlide olan Babanız'a oruçlu görünesiniz. Gizlilik içinde yapılanı gören Babanız sizi ödüllendirecektir.

Yeryüzünde kendinize hazineler biriktirmeyin. Burada güve ve pas onları yiyip bitirir, hırsızlar da girip çalarlar.

Bunun yerine kendinize gökte hazineler biriktirin. Orada ne güve ne pas onları yiyip bitirir, ne de hırsızlar girip çalar.

Hazineniz neredeyse, yüreğiniz de orada olacaktır.

Bedenin ışığı gözdür. Gözünüz sağlamsa, bütün bedeniniz aydınlık olur.

Gözünüz bozuksa, bütün bedeniniz karanlık olur. Buna göre, içinizdeki 'ışık' karanlıksa, ne korkunçtur o karanlık!

Hiç kimse iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip öbürünü sever, ya da birine bağlanıp öbürünü hor görür. Siz hem Tanrı'ya, hem de paraya kulluk edemezsiniz.” (İncil, Matta: 6:5-24, Luka: 11:2-4, 12:33-36, 16:13)

 “Son Ahid”den:

“Allah ile birlikte başka bir ilah edinme ki, kınanmış, yalnız başına bırakılmış kalmayasın! Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya-babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara “öf!” bile deme; onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle.

İkisine de acıyarak tevazu kanatlarını indir. Ve şöyle de: «Ey Rabbim! Onların beni küçükten terbiye edip yetiştirdikleri gibi, sen de kendilerine merhamet et.»

Rabbiniz, içinizde olanı en iyi bilendir. Eğer siz iyi kişiler olursanız, şunu bilin ki Allah tövbeye yönelenleri çok bağışlayandır.

Bir de akrabaya, yoksula, yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere de saçıp savurma.

Zira böylesine saçıp savuranlar şeytanların dostlarıdırlar. Şeytan ise Rabbine karşı çok nankördür.

Eğer Rabbinden umduğun (beklemek durumunda olduğun) bir rahmet için onların yüzlerine bakamıyorsan, hiç olmazsa kendilerine gönül alıcı bir söz söyle.

Eli sıkı olma; büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır, (kaybettiklerinin) hasretini çeker durursun.

Gerçekten senin Rabbin, kullarından dilediğinin rızkını genişletir ve dilediğini kısar. Şüphesiz ki Allah, kullarının durumlarından haberdardır, her şeyi görendir.

Bir de geçim korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin, onlara da, size de rızkı biz veririz. Şüphesiz ki onları öldürmek, çok büyük bir suçtur.

Zinaya da yaklaşmayın; çünkü o pek çirkindir ve kötü bir yoldur.

Allah'ın haram kıldığı canı, haklı bir sebep olmadıkça, öldürmeyin; kim haksız yere öldürülürse, velisine hakkını arama hususunda tam bir yetki vermişizdir. O da öldürmede aşırı gitmesin; çünkü o, yardıma eriştirilmiştir.

Yetimin malına da yaklaşmayın. Ancak rüşdüne erişinceye kadar en güzel şekilde yaklaşma başka; verdiğiniz sözü yerine getirin; çünkü verilen sözde muhakkak bir sorumluluk vardır.

Ölçtüğünüz zaman tam ölçün ve doğru terazi ile tartın. Bu hem daha hayırlıdır ve sonuç itibariyle de daha güzeldir.

Bir de hiç bilmediğin bir şeyin ardına düşme! Çünkü kulak, göz, gönül, bunların her biri yaptıklarından sorumludurlar.

Yeryüzünde kibir ve azametle yürüme! Çünkü sen asla yeri yaramazsın ve boyca da dağlara erişemezsin.

Kötü olan bütün bu yasaklar, Rabbinizin sevmediği şeylerdir.” (Kur’an, 17:23-38)

“Söz ve Yazı” ile devam edecek….