Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP
|
|
|
SONUÇ OLARAK
Çocuklarınız hakkında Allah’ın size vasiyeti: bir erkeğe iki kızın payı. Kızlar ikiden çoksa mirasın üçte ikisini alırlar; tek ise yarım. Ölenin çocuğu varsa ana babasından her biri mirasın altıda birini alır; ölenin çocuğu yok ta ana babası mirasçı ise anası mirasın üçte birini alır ama kardeşleri varsa anası mirasın altıda birini alır. Vasiyet ya da borçlarının gereği yapıldıktan sonra. Babalarınız ve oğullarınız. Size hangisi yararca daha yakındır bilemezsiniz. Allah’ın farzları bunlar. Allah bilir; bilgedir (Nisa 11).
Hanımlarınızın çocuğu yok ise mirasın yarısı sizindir, çocuğu var ise dörtte biri. Vasiyet ya da borçlarından sonra. Sizin çocuğunuz yok ise mirasınızın dörtte biri hanımlarınızın olur; çocuğunuz varsa sekizde biri. Vasiyet ya da borçlarınızdan sonra.
Bir adamın ya da kadının mirasçıları yalnızca bir erkek ya da kız kardeş ise bunların her biri mirasın altıda birini alır ama kardeşler daha çoksa mirasın üçte birine ortak olurlar. Vasiyetin ya da borçların gereği yapıldıktan sonra ve zarara neden olunmadan. Allah bilir; anlayışlıdır (Nisa 12).
Yüce Allah Nisa 11’de bir erkeğe iki kadının payı diyor. Değişmez bir ilke midir bu. Yani farz? Hayır! Allah onu Kendisi değiştiriyor. Örneğin:
Nisa 11:
Ölenin çocuğu varsa ana babasından her biri mirasın altıda birini alır.
Görüldüğü gibi "Baba erkektir; ana, kadın. O halde baba, anaya ait payın iki katını alacak!" demiyor; paylar eşit, diyor.
Ve Nisa 12:
Bir adamın ya da kadının mirasçıları yalnızca bir erkek ya da kız kardeş ise bunların her biri mirasın altıda birini alır.
Erkek ve kız kardeşlerin payları yine eşit. Erkek te kadın da altıda birer pay alıyor ve sonuç olarak Allah, Nisâ 11’de bir erkeğe iki kadının payı diye açıkladığı Kendi "vasiyet"ini gözardı ediyor.
Neden?
Çünkü BİR ERKEĞE İKİ KADININ PAYI değişmez bir ilke değil, insanların vasiyet düzenlememek suretiyle neden oldukları boşluğu doldurmak üzere Allah’ın mesela diyerek önerdiği bir paylaşım seçeneğidir.
Aslolan, insanın vasiyetidir. O uygulanır. Allah’ın vasiyeti, eğer ölen insan vasiyet düzenlememişse uygulanır. Ya da, borçları varsa, onlar ödendikten sonra –min ba’di vasiyyetin yûsâ bihâ ev deyn.
O halde ilahî vasiyetin uygulanması şu iki koşula bağlıdır:
(1)Ailenin geçimini erkekler sağlamaktadır, bima enfakû min emval ihim (Nisa 34).
(2)Ölen insan da "bir oğula iki kızın payı"nı vasiyet etmiştir.
Yok, onu vasiyet etmemiş te örneğin "Kızıma iki, oğluma bir pay!" demişse o mirasın paylaşımında bir kadına iki erkeğin payı düşer.
Bir erkeğe iki kadının payı değişmez bir ilke midir ya da değişir mi, bir de Nisa 12 ve Nisa 176 karşılaştırmalı olarak okununca anlaşılıyor:
Senden hükmünü soruyorlar. Şöyle de: "Allah’ın, ana babasız ve çocuksuz kimseler hakkındaki hükmü odur ki arkalarında bir tek kız kardeş kalırsa o, mirasın yarısını alır; birtek erkek kardeş kalırsa hepsini. Kızkardeşler ikiyse mirasın üçte ikisini alırlar ama kardeşler kadınlı erkekli iseler bir erkek iki kadının payını alır. Allah size böyle açıklıyor ki sapmayın. Allah, her şeyi bilir (Nisa 176).
Çocuksuz birinin ana babası daha önce ölmüşse o kişinin kardeşleri mirası hangi orana göre paylaşır?
Nisa 12.: …her biri mirasın altıda birini alır.
Nisa 176: …bir erkek iki kadının payını alır.
Açıklama:
Bu âyette (yani Nisâ 12’de, HA) kastedilen erkek ve kız kardeş, anne bir erkek ve kız kardeştir. Baba ve anne bir veya baba bir değil. Bu hususa, Sa’d ibn Ebî Vakkas kırâeti tanık olduğu gibi Nisâ sûresinin son âyeti (yani Nisâ 176) de tanıktır… (Süleyman Ateş)
Doğrudur belki. Ve görünen tutarsızlığı giderdiği için güzel bir açıklamadır. Ama asıl önemlisi bir erkeğe iki kadının payı şeklindeki vasiyetin şarta bağlı ve değişken olduğunu gösterir.
Durum bu. Peki buna rağmen bir erkeğe iki kadının payı farzdır ve İslamî miras hukukunun temeli budur izlenimi nasıl yaratıldı?
Bakara 180 devreden çıkarılarak:
Malı olan birinizin, kendisine ölüm gelip çatınca, ana babası ve akrabaları için örfe uygun bir vasiyet düzenlemesi farz kılındı…
Kütibe aleykum iza hadara ehad ekumu’l mevtu in tereke hayra lev vasiyyet u li’l valideyni ve’l akrabîne bi’l ma’rûf…
Size yazıldı, farz kılındı -kütibe aleykum. Bu kadar açık ve kesin. Vasiyet düzenlemeniz farzdır. Oruç tutmak, kısas uygulamak… gibi.
Size oruç yazıldı –kütübe aleykumu’s siyam (2:183)
Size kısas yazıldı –kütibe aleykumu’l kısâs (2:178)
Allah’ın Kuran’daki ayetlerini nalıncı keseri gibi hep erkeklerden yana hep erkeklerden yana hep erkeklerden yana yontmak suretiyle güzelim İslamı yüz karası bir erkekler klübü yapıp çıkan zevat vasiyet düzenlemeyi farz ilan eden Bakara 180’in de icabına bakmış. Olay bundan ibaret.
|