Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Zekat Neyi Temizler; Malı mı Nefsi mi?

(Değerlerin Derece Düzeni VII)

Kadim dillerde bir sözcüğün anlamı, çoğu zaman bulunduğu cümleye göre belirlenir. Bu işi kolaylaştıran hususlar da doğal olarak söz akışında aranır.

Kur’ân, ilk nazil olan pasajlarından birisinde, nefsin iki zıt telkininden söz eder. Umutsuzluğa sebep olacak saptırma ve örtme telkinine “tedsiye”, arındırma ve geliştirmeye sebep olacak telkinine ise “tezkiye” der. (Şems 91/019-10)

Zekât eylemi işte bu son telkinden doğar.

Ne var ki bu hususa dikkat etmeyenler, arınma ve gelişme durumunu mal veren nefse değil, verilen mala tahvil etmişlerdir.

Zekat işinde sözü edilen arınma ve gelişmenin malda değil de, kişinin kendisinde olacağını, nüzulü son döneme rastlayan şu ayet de açıkça göstermektedir:

“Mallarından, onları arındıran bir sadaka al, onunla onları tezkiye edersin.” (Tevbe 9/103, anlam için bkz. Zemahşerî.)

Burada istenen, herhâlde cami önlerindeki sadaka taşlarına bırakılan bir simit parası tutarı değildir. Nitekim bu pasajın biraz öncesinde, verme işine infak tabir edilmişken (Tevbe 9/99) bu ayette sadaka denmiştir. Çünkü sözü edilenler, tövbekar münafıklardır, verecekleri de dine gelişlerini “tasdik” eden bir “sadaka”ya dönüşecektir. Ayrıca bu sadaka, onları “tezkiye” edecek, geliştirip eğitecek, böylece sadaka da zekata dönüşmüş olacaktır.

Ayetin ikinci yarısı, bu anlam akışını doğrulamaktadır:

“Mallarından onları arındıran bir sadaka al, onları bununla tezkiye edersin. Bir de onlara salat et, çünkü salatın onlar için bir huzurdur.”

Başkası hakkında salat etmenin ne anlama geleceğine şimdi girmeyeceğiz. Fakat şunu hemen kaydetmemiz gerekir. Burada “tezkiye”den sonra salat fiiline geçiş yapılarak bu işin kişinin nefsinde olacağı teyit edilmiş, hem de dini ayakta tutacak olan salat-zekat ikilisi tamamlanmıştır.

Kur’ân, infakın ve sadakaların Allah katında kat kat artacağını söyler. (Bakara 2/261) Ayrıca sadakaları “Riba” ile karşılaştırır. (Bakara 2/276)

Kur’ân’ın riba ile karşılaştırdığı başka bir şey de zekâttır. Ayrıca onun da infak ve sadakalar gibi kat kat artacağını ifade eder. (Rum 30/39)

Şimdi bu durumda şu sorunun cevaplandırılması gerekir. Bir bağlamda sadaka, başka bir bağlamda infak olan şeyin zekatla ilişkisi nedir?

Sadaka, nafaka, salih amel, karz-ı hasen ve zekât gibi sözcükler, aynı eylemin farklı safhalarını nitelemektedir. Verme işi; ilahi emrin tasdik edilmesine nispetle sadaka, verileni geçindirmesi yönüyle nafaka, bir ihtiyacı gidermesi açısından salih amel, karşılığının öteki hayatta alınacak olmasına nispetle karz-ı hasen, arındırıp eğitmesine nispetle de zekâttır.

Burada önemli bir hususa daha işaret etmemiz gerekiyor. Kur’ân’ın zekât için kullandığı genel üslup “zekâtı vermek” şeklindedir. Ancak bir ayette bu üslubun dışına çıkılır ve müminler; “zekâtı yaparlar” ifadesi kullanılır. (Müminûn 23/4)
İlk dönem müfessirlerinden Ebu Müslim, bu ayetteki “zekât” sözcüğüne, salih amel anlamı vermiştir. Bu gerçekten yerinde bir tefsirdir. O zaman ayet; “Onlar salih amel yaparlar” şeklinde anlaşılır.

Buna göre; zekat, kimi zaman verilen miktarın adı olarak “arınmalık” demek olsa da, kimi zaman da verendeki ve verilendeki etkisi açısından “arınma” ve “salih amel” olur.

Verilenin türü ve miktarı ne olursa olsun, yolda halkın geçişine zarar veren bir unsuru gidermekten, cihada katkı sağlamaya kadar her şey böyledir. İman ailesine ve insanlara yapılan her hizmet nefsi arındırıp tezkiye eder.

Bu durumda, iman ailesinde dayanışma kapısı olan zekatın kapsamı, her mükellefin durumuna göre, miktarı ise her muhtacın durumuna göre değişecek demektir.

Yani salât, imanın kolaylaştırılmış bir simgesi olduğu gibi, zekât da salih amelin kolaylaştırılmış bir simgesidir.

Bu tespitle, ilk nazil olan pasajlarda salat ve zekâttan bahseden ayetlerin farziyet ifade edip etmeyeceği üzerine yapılan tartışmalar artık anlamsız kalacaktır.

Devam edecek

Ahmet BAYDAR

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Ahmet Baydar"ı şahsen tanırım.Kendisiyle dostluğumuz vardır.Glasik ilahiyat eğitimi almış bir ilahiyatcı olmasına rağmen,glasik ilahiyatcılardan çok farklı bakış açıları olan bir arkadaştır.

Zekatla ilgili asılan,iki yazısını da okudum.Tabii ki üzüldüm.İşte,glasik ilahiyat eğitimi almış bir adam,glaşik literatürün dışına,ancak bu kadar çıkar,çıkabilir.Yani glasik ilahiyat eğitimi almış bir ilahiyatcının Kur"an" adına,günümüz insanına verebileceği hiç bir şey yoktur.

Adamlar,zekat deyince,sadece maldan verilecek zekatı anlıyorlar.Yazının ikisinide okudum.Mal ile verilecek zekattan başka,herhangi bir zekattan söz etmemekte.Yoksa yanılıyormuyum?

İlahiyatcılar,her şeyden önce,39/23.ayeti anlamalı,yani doğru okumalıdır.Çünkü.39/23.ayet,Kur"an"kelime veya kavramlarının,birbirinin benzeri mesani(dördüz)kavramlar olduğunu vurgulamaktadır.

Ve buna göre.Selat=Zekat=Sadaka=Zikir.

Bu kelimeler,küçük nüanslar dışında,aynı şeyi vurgulayan kelimelerdir.

Buna göre,kişinin elinde bulunan veya kişinin sahip olduğu maddi manevi her şeyin zekatı vardır.Ve Kur"an"daki zekat bütün bu şeyleri kapsar.Kur"an"ın dikkat çektiği zekatı,sadece malın zekatı olarak anlamak,Kur"an"dan bi haber olmaktır.

Yaşlı bir insanı elinden tutup,caddenin karşısına geçirmek,gençliğin zekatını vermektir.En büyük zekatlardan biri de,bilginin,deneyimin,ihtiyacı olan müslümanlarla paylaşımıdır.

Ama bizim zavallı din adamlarımız bilgi derken,sadece ilmihal ve taharret bilgilerini anlamaktadır.

Size kendimden bir örnek vereyim.Ben,son dört yıldır,çok az kişinin bildiği,tecrube sahibi olduğu bir üretim yapıyorum.Allah şahidimdir ki,bilgisizlik ve tecrubesizlikten dolayı,bir liralık işi,dört liraya,bir yılda tamamlanacak bir işi,dört yılda tamamladım,tamamlamaya çalışıyorum.Konuyla ilgili bilgi sahiplerine,baş vurmama,yalvarmama rağmen,ser verip,sır vermediler.Bilakis,yanlış bilgiler vererek beni yanıltmaya çalıştılar.

Bir insan veya bir müslüman,sadece altın ve gümüş yığarak karnına ateş doldurmaz,gerek mesleki,gerek ilmi,gerek sosyal,siyasi bilgileri yığarak"ta karnına ateş doldurur.Bence asıl verilmesi gereken,bu ve buna benzer şeylerin zekatıdır.Yani,balık vermekten,çok daha önemlidir balık tutmayı öğretmek.

Ama din adamı ve ilahiyatcılar,hayattan kopuk,hayal aleminde ve fildişi kulelerinde yaşadıkları için bunları bilmez,bilemez.

Selatın,yani zekatın,yani sadakanın,en önemli anlamlarından biri de,destek olmak,arka çıkmaktır.

Selam ile.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Naci celik

Size kendimden bir örnek vereyim.Ben,son dört yýldýr,çok az kiþinin bildiði,tecrube sahibi olduðu bir üretim yapýyorum.Allah þahidimdir ki,bilgisizlik ve tecrubesizlikten dolayý,bir liralýk iþi,dört liraya,bir yýlda tamamlanacak bir iþi,dört yýlda tamamladým,tamamlamaya çalýþýyorum.Konuyla ilgili bilgi sahiplerine,baþ vurmama,yalvarmama raðmen,ser verip,sýr vermediler.Bilakis,yanlýþ bilgiler vererek beni yanýltmaya çalýþtýlar.

Size yanlis bilgi vererek sizi yaniltmaya calismalari eger sizin sui zanniniz degilse cok yanlis.Sizinde bildiginiz gibi her onune gelene zekat verilmez.Zekat hak sahiplerine verilir.Belki sizi Hak sahibi olarak gormemislerdir.Sonra her bilginin her onune gelenle paylasilmasida mumkun olmayabilir.Sonra sizin amaciniz bu isin ticaretini yapip para kazanmak degil mi?Sizi celbeden de onlarin kazandigi para degil mi?Parayi ilah edinmemek lazim,bunun icin kimseye yalvarmamak lazim,cunku o ilah bizim ayaklarimizin altinda.:))Siz Allah’I ilah edinin onun kulu olun,daha az sikayet edersiniz.Ondan baska ilah yok degil mi naci bey?O zaman Kullara yalvaracaginiza Allah’a yalvarin,basinizi egin bir kac damla goz yasi akitin.

Size tavsiyem,Hakkinda bilginiz olmayan seylerin  arkasindan gitmeyin sonra sorumlu tutulursunuz.Hem vaktinizi bosa harcamis hemde kendinize yazik etmis olursunuz.Bildiginiz isi yaparsaniz,basariyi yakalayabilir, zekat alan degil zekat veren konumuna gelebilirsiniz.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Sevgili Savasen.Bu olmadı işte.Beni müthiş mahçup ettin.Umarım yazdıklarımı Ahmet Baydar okumamıştır.Halbu ki,ilk iki yazısında da,benim anladığım zekata da değinmişti.Yazıları göz ucuyla okumuş ve eleştiriyi patlatmiştim.Bu son astığın yazısını okuduktan sonra,ilk astığın yazılarını tekrar ve dikkatlice okudum.

Bilhasa,son astığın yazı,olayı bütün boyutlarıyla ortaya koyuyor.İnan,ben bu ayetlerden,bu yönde hiç esinlenmemiştim.Seni de tebrik ederim.Ahmet Beyi de.Ve ikinizden de özür dilerim.

Herhal de,bu konuyu,Kur"an"ile,bu kadar güzel,hiç kimse açıklayamazdı.

Selam ile.

Gönderen: 30 kasim 2019 Saat 00:16 | Kayıtlı IP

Selam,

Mahcup olmanızı istemezdim.

Hata yaptığınızı/acele ettiğinizi anlamanız ve bunu açıkyüreklilikle ifade etmeniz takdire şayan. Teşekkür ederim.

Selamlar!