-Haniflik
Allah'a ortak koşmamak, Müşrik olmamaktır.
"Şu
da emredildi: "Yüzünü, bir hanîf olarak dine çevir. Sakın
müşriklerden olma!"
(Yunus Suresi 105)
''Ben bir hanîf olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana
döndürdüm. Müşriklerden değilim ben."
(Enam
Suresi
79)
De ki: "Beni, dosdoğru yola Rabbim iletmiştir. Güçlü, pürüzsüz
bir dine, hanîf olan İbrahim'in milletine. Müşriklerden
değildi o."
(Enam
Suresi 161)
Şu da kuşkusuz ki, İbrahim başlı başına
bir ümmet idi; bir hanîf olarak Allah'ın önünde eğiliyordu,
müşriklerden değildi.
(Nahl
Suresi
123)
İbrahim ne bir Yahudi idi ne de bir Hıristiyan. O, sadece
hanîf bir müslümandı/Allah'a teslim olandı. O müşriklerden
değildi.
(Ali İmran
Suresi 67)
De ki: "Allah, doğrusunu söylemiştir/vaadinde sadıktır. Hadi
artık hanîf olarak İbrahim'in milletine uyun! Müşriklerden
değildi o."
(Ali İmran
Suresi 95)
Allah'a ortak koşmadan, hanîfler olarak... Allah'a ortak
koşan kişi, gökten düşmüş de kendisini kuşlar kapışıyor veya
rüzgâr onu uzak bir yere fırlatıp atıyor gibidir.
(Hac Suresi 31)
Ayetlerden anlaşıldığı gibi Hanif
kelimesi müşrik kelimesinin zıddı olarak kullanılmıştır. İnsan ya
müşriktir ya Hanif.
Allah'ın elçilerinin tümü Haniftirler
Allah'ın
seçtiği elçilerin kendilerine vahiy geldikten sonra O'na ortak
koşmaları mümkün değildir. Dolayısıyla Peygamberliğin birinci
şartı, Resullüğün en temel özelliği Hanifliktir. Dolayısıyla
tüm Resuller Haniftir.
Bu mutlak bir zorunluluktur. İnsanları da şirksiz bir imana yani hanifliğe davet
etmişlerdir. Dolayısıyla bu davete uyan ve gizli-açık her türlü şirkten kaçınan tüm müslümanlar da Haniftirler.
Hz. Muhammed de diğer elçiler gibi
başhaniftir, şirksiz bir şekilde iman eden tüm müslümanlar da
insanlar içinde Hz. İbrahim'in Hanif tarzına en yakın
olanlardır.
Şu
bir gerçek ki, insanların İbrahim'e gönülce en yakın olanları,
elbette ona uyanlar, bu peygamber, bir de iman sahipleridir.
Allah, müminlerin Velî'sidir.
(Ali İmran
Suresi
68)
Haniflik Müslümanlığın en temel ögesidir.
Allah uğrunda O'na
yaraşır bir gayretle didinin. O sizi seçmiş ve dinde size hiçbir
güçlük çıkarmamıştır. Babanız İbrahim'in milletini esas alın.
Allah sizi, önceden de şu Kitap'ta da "Müslümanlar/Allah'a
teslim olanlar)" diye adlandırdı ki, resul sizin üzerinize bir
tanık olsun, siz de insanlar üzerine tanıklar olasınız. O halde
namazı kılın, zekâtı verin ve Allah'a sarılın. O'dur sizin
Mevlâ'nız. Ne güzel Mevlâ'dır O, ne güzel yardımcıdır O!
(HAC
SURESİ / 78)
Öz benligini
beyinsizliğe itenden baska kim, Ibrahim'in milletinden yüz
çevirir? Yemin olsun ki biz onu dünyada seçip yüceltmistik. Ve
o, âhirette de barış ve iyilik sevenlerden biri olacaktir
elbette...
Rabbi ona, "Müslüman olup bana teslim ol!" dediğinde o şu cevabı vermişti: "Teslim oldum âlemlerin Rabbi'ne!"
İbrahim de oğullarina şunu vasiyet etti, Yakub da: "Ogullarim!
Allah sizin için bu dini seçmiştir. O halde ancak müslümanlar
olarak can verin."
(Bakara
130-132)
İşte bu, İslam milleti bir tek millet
olarak sizin milletinizdir. Rabbiniz de yalnız Benim; onun için
hep Bana kulluk edin!
(Enbiya Suresi 92)
Üstteki ayetlerden anlaşıldığı gibi Hz. İbrahim'i Allah
müslüman olarak vasfediyor. Ayrıca Hz. İbrahim de 'ancak
müslümanlar olarak can verin' şeklinde bir vasiyette
bulunuyor. Demekki haniflik müslümanlık
içinde bir vasıf, bir özelliktir. Müslümanlığın
temelidir. Nasılki Mücahid, Muvahhid, Muhsin gibi terimler
Müslümanlık içi güzel sıfatlarsa Haniflik de böyle
bir sıfattır. Enbiya Suresindeki ayetten de aslında bir tek
Millet olduğunu, bununda 'İslam Milleti' olduğunu anlıyoruz. Hz.
ibrahim üç semavi din için ortak ata olduğundan dolayı 'İbrahim Milletine uyun'
şeklinde özel bir vurgulama vardır. Yoksa Haniflik Müslümanlık
üstü veya dışı bir din falan değildir.
'İslam Dini ile yetinmeyin Hanif Dine gelin' şeklindeki
yaklaşımlar çarpıtmadan ve laf ebeliğinden başka bir şey
değildir.
Haniflik ve Hz.
İbrahim hakkındaki ayetleri bir bütün olarak değerlendirdiğimizde Hanif Millet/Din teriminin HANİF
TARZ/TAVIR olarak kullanıldığını görürüz.
Hz. İbrahime en yakın olanlar müslümanlardır
İbrahim Peygamber neye uymakla emrolundu ise diğer
tüm Resuller de aynı şeye uymakla emrolundular. Hepsi hanif
olmakla yani müşrik olmamakla emrolundu ve insanları buna
davet ettiler. Bu gerçek Bakara Suresinde şöyle
açıklanmaktadır:
"Yahudi yahut Hiristiyan olun ki dogruya kılavuzlanasiniz."
dediler. De ki: "Hayır, öyle degil. Şirk ve yozlaşmadan uzak
bir biçimde, Ibrahim milletinden olalım. O, şirke bulaşanlardan değildi."
Şöyle deyin: "Allah'a,
bize indirilene, İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yakub'a, onun
torunlarına indirilene, Mûsa'ya ve İsa'ya verilene ve diğer
nebilere verilene inandık. Bunlar arasından hiç kimseyi
ayırmayiz. Biz yalnız O'na/Allah'a teslim olanlarız."
Eger onlar
da sizin inandığınız gibi inanırlarsa, hiç kuşkusuz, iyiyi ve
güzeli bulmuş olurlar; eğer sırt dönerlerse artık onlar
parçalanmıs olurlar. Onlara karşı sana Allah yeter. En iyi
işiten, en güzel bilendir O.
(BAKARA
SURESİ / 135-137)
Bu
ayetlerde ayrıca Yahudi ve Hristiyanlara çağrı var. Şirke sapmış
ve yozlaşmaya uğramış inançlarını bir
kenara bırakarak Hz. ibrahim gibi Hanif olmaya davet
ediliyorlar. Haniflik terimi ortak ata Hz. İbrahimin şahsında
Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık arasındaki ortak kavramdır. Ve Bu ortak kavram etrafında bu semavi din
sahipleri birleşmedirler. Aynı ayetlerde Allah 'sizin
gibi inanırlarsa' diyerek gerçek müslümanların
zaten Hz.
ibrahimin Hanif Milletinden olduğunu belirtmektedir.
|